"Giả" thành "thật"
Theo đơn tố cáo của bà Nguyễn Kim Oanh (trú tại phường Láng Thượng, Hà Nội), năm 2013, vợ chồng em bà là Nguyễn Viết Cường và Phạm Thị Nga (trú tại tố 21 phường Him Lam, TP. Điện Biên Phủ) có nhu cầu vay tiền của ông Bùi Văn Bột (làm nghề cầm đồ tại tổ 21 phường Mường Thanh, TP. Điện Biên Phủ).
Khi đó, ông Bột yêu cầu bên vay nợ phải viết giấy bán nhà đất như một hình thức bảo đảm cho khoản vay. Do ông Cường, bà Nga không có nhà đất nên phải mượn thửa đất 99m2 mang tên hộ ông Tuyến (chồng bà Oanh) tại tổ 23 phường Mường Thanh để “thế chấp”.
 |
| Ngôi nhà trên thửa đất của vợ chồng bà Oanh |
Để đáp ứng yêu cầu trên, bà Oanh và chồng đã ký vào hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất (QSDĐ) cho ông Bột (giá 600 triệu đồng) vào ngày 31/7/2013. Hợp đồng được công chứng tại Văn phòng công chứng (VPCC) Xuân Phúc (TP. Điện Biên Phủ). Sau đó, vợ chồng ông Cường mới được ông Bột cho vay tiền.
Theo trình bày của bà Oanh cũng như ông Cường, bà Nga thì thời điểm đó, các bên đều thống nhất là khi ông Bột nhận đủ tiền gốc và lãi sẽ trả lại giấy tờ đất cho bà Oanh để hủy bỏ việc bán đất “giả cách” này.
Tuy nhiên, sau khi đã khởi kiện vợ chồng ông Cường ra tòa để đòi tiền vay, được Tòa công nhận “hòa giải thành” và được cơ quan thi hành án thu hồi xong khoản nợ, ông Bột không thực hiện thỏa thuận trên mà đã tự ý làm thủ tục sang tên thửa đất tại tổ 23 phường Mường Thanh và khởi kiện vợ chồng bà Oanh ra Tòa để đòi nhà đất.
Sau đó, HĐXX TAND TP. Điện Biên Phủ cho rằng hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ ngày 31/7/2013 đã tuân thủ các điều kiện về “nội dung hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ” và “hình thức của hợp đồng mua bán nhà ở”, nên đã tuyên buộc phía bị đơn giao cả nhà lẫn đất cho ông Bột.
Hợp đồng công chứng “có vấn đề”
Được biết, ngoài việc kháng cáo bản án trên thì mới đây, bà Oanh ông Tuyến đã gửi đơn khởi kiện đề nghị TAND TP. Điện Biên Phủ tuyên bố văn bản công chứng của VPCC Xuân Phúc tại hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ ngày 31/7/2013 là vô hiệu do có vi phạm pháp luật.
Theo bà Oanh, vi phạm trước hết thể hiện ở việc công chứng viên (CCV) đã “lồng” tài sản là ngôi nhà 2,5 tầng trên đất vào hợp đồng mặc dù biết rõ không có bất cứ giấy tờ, tài liệu nào thể hiện đó là tài sản thuộc sở hữu hợp pháp của bên bán (bên bán mới chỉ được cấp Giấy chứng nhận QSDĐ, không có chứng nhận về quyền sở hữu nhà).
Vì pháp luật đã quy định rõ, trong trường hợp hợp đồng liên quan đến tài sản phải đăng ký quyền sở hữu thì người yêu cầu công chứng phải có đầy đủ giấy tờ để chứng minh quyền sở hữu, quyền sử dụng đối với tài sản đó.
Như vậy, nếu bên bán không có giấy tờ chứng minh ngôi nhà thuộc sở hữu của mình thì CCV không thể chứng nhận việc chuyển nhượng ngôi nhà đó, nếu chứng nhận thì nội dung chứng nhận này cũng vô hiệu.
Việc tòa án coi hợp đồng ngày 31/7/2013 “tuân thủ hình thức của hợp đồng mua bán nhà ở” (theo quy định của Điều 450 Bộ luật Dân sự) là không đúng quy định và làm ảnh hưởng đến quyền lợi của những người có sở hữu chung căn nhà này (như con cái hoặc bố mẹ bà Oanh, ông Tuyến).
Ngày 23/3, trao đổi với PV, ông Cao Hồng Phong, CCV và cũng là Trưởng VPCC Xuân Phúc, nói: “Theo tập quán ở Điện Biên, việc người dân nhượng QSDĐ cũng đồng nghĩa với việc bán theo tài sản trên đất”(?!).
 |
| Ông Cao Xuân Tường, Giám đốc Văn phòng Đăng ký QSDĐ TP. Điện Biên Phủ trong buổi làm việc với PV |
Ngược lại, ông Cao Xuân Tường, Giám đốc Văn phòng Đăng ký QSDĐ TP. Điện Biên Phủ lại khẳng định với PV rằng: “Căn cứ vào Hợp đồng chuyển QSDĐ giữa vợ chồng bà Oanh và ông Bột, chúng tôi đã cấp giấy sang tên cho ông Bột. Mặc dù giấy có tên chung là “Giấy chứng nhận QSDĐ, quyền sở hữu nhà và tài sản khác gắn liền với đất”, nhưng vì trong hợp đồng công chứng không có nội dung công chứng chuyển quyền sở hữu nhà ở, nên trong sổ đỏ của ông Bột chúng tôi không ghi nội dung sở hữu nhà. Vì vậy, không thể căn cứ vào “Giấy chứng nhận QSDĐ, quyền sở hữu nhà và tài sản khác gắn liền với đất” mà chúng tôi đã cấp cho ông Bột để khẳng định ông Bột có quyền sở hữu nhà của vợ chồng bà Oanh”.
Một yếu tố nữa cũng có thể dẫn đến sự vô hiệu của hợp đồng là việc Giấy chứng nhận QSDĐ của bên bán bị thay đổi tên người sử dụng đất một cách bất thường: Ngày 31/7/2013 (đúng ngày hai bên ký hợp đồng chuyển nhượng đất) thì Văn phòng đăng ký QSDĐ TP. Điện Biên Phủ đã tiến hành “đính chính” Giấy chứng nhận QSDĐ từ “hộ gia đình” thành tên của cá nhân vợ chồng bà Oanh, đồng thời thay đổi năm sinh và số CMTND của vợ chồng bà.
Trong khi đó, vợ chồng bà Oanh khẳng định không hề có đơn đề nghị việc đính chính như trên. Hơn nữa, theo quy định thì việc đính chính chỉ được thực hiện khi nội dung trên Giấy chứng nhận QSDĐ sai lệch so với giấy tờ tại thời điểm cấp. Thế nhưng, Văn phòng đăng ký QSDĐ TP. Điện Biên Phủ lại lấy cả CMTND của vợ chồng bà Oanh được cấp năm 2010 và 2011 để đính chính “ngược” cho Giấy chứng nhận QSDĐ đã cấp năm 2008.
Cho rằng đã bị tước bỏ quyền sử dụng chung đối với thửa đất, hai người con của bà Oanh đã có đơn đề nghị Văn phòng đăng ký QSDĐ TP. Điện Biên Phủ hủy bỏ việc đính chính này. Ngoài ra, vợ chồng bà Oanh cũng có đơn đến cơ quan này đề nghị làm rõ việc tại sao vợ chồng bà không đến cơ quan chức đề nghị đính chính Giấy chứng nhận QSDĐ mà cơ quan này vẫn thực hiện?
Được biết, dự kiến phiên tòa phúc thẩm vụ án này sẽ diễn ra vào ngày 30/3 này. Hy vọng những “khúc mắc” sẽ được làm sáng tỏ trong lần xét xử này. Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc.