Gen Z kể chuyện Thăng Long bằng ngôn ngữ sáng tạo

Học lịch sử qua trải nghiệm

Những ngày đầu tháng 10, không gian Trung tâm Triển lãm 61 Tràng Tiền trở nên rộn ràng hơn thường lệ. Khác với những buổi trưng bày chuyên nghiệp thường thấy, triển lãm Việt Nam - Dáng hình kinh đô xưa và nay được thực hiện bởi nhóm học sinh THCS và THPT.

Triển lãm tái hiện hành trình lịch sử Việt Nam qua 7 kinh đô tiêu biểu: Phong Châu, Cổ Loa, Hoa Lư, Thăng Long, Tây Đô, Phú Xuân và Hà Nội ngày nay. Bằng tranh vẽ, sa bàn và hình ảnh tư liệu, các bạn trẻ mang đến góc nhìn sinh động về dòng chảy ngàn năm văn hiến – nơi lịch sử được kể lại bằng ngôn ngữ sáng tạo của thế hệ mới.

“Chúng em muốn thế hệ trẻ cảm nhận lịch sử không chỉ qua sách vở, mà bằng trải nghiệm thực tế. Khi đứng trước sa bàn Thành Cổ Loa Thăng Long hay tranh vẽ 36 phố phường Hà Nội, em cảm nhận rõ niềm tự hào dân tộc và trách nhiệm gìn giữ giá trị văn hóa”, em Nguyễn Đức Bình Minh, học sinh trường THPT Cầu Giấy, tác giả và trưởng nhóm dự án triển lãm, chia sẻ.

Sinh ra và lớn lên tại Hà Nội, Bình Minh sớm có niềm đam mê đặc biệt với lịch sử. Được gia đình ủng hộ, em thường xuyên tham quan bảo tàng, triển lãm từ nhỏ và ấp ủ ước mơ “kể lại lịch sử theo cách của người trẻ”.

Với sự đồng hành của thầy cô và các anh chị sinh viên Đại học Mỹ thuật Công nghiệp, Minh và nhóm bạn đã thực hiện 80 bức tranh, 7 mô hình và 1 sa bàn, tái hiện lại 7 kinh đô Việt Nam, dựa trên tư liệu đã được Sở Văn hóa - Thể thao Hà Nội thẩm định và ý kiến của nhiều chuyên gia lịch sử.

“Trong sách vở, chúng ta thường biết đến Cổ Loa hay Hoa Lư, nhưng hiếm nơi nào tập hợp đủ 7 kinh đô của Việt Nam. Hơn thế nữa, Hà Nội từng 3 lần được chọn làm kinh đô - điều đó khiến em rất tự hào và thôi thúc mình thực hiện dự án này”- Bình Minh chia sẻ.

Không chỉ là hoạt động học tập, triển lãm còn mở ra hướng tiếp cận mới “học lịch sử qua trải nghiệm”. Các nội dung được thể hiện song ngữ Việt - Anh, giúp du khách quốc tế dễ dàng tiếp cận và hiểu hơn về lịch sử Việt Nam.

Xúc động khi gặp lại ký ức Thăng Long

Không gian trưng bày được sắp xếp theo dòng chảy thời gian - từ huyền thoại dựng nước đến thời kỳ hiện đại. Đặc biệt, khu vực 36 phố phường Hà Nội tái hiện sinh động đời sống thương nghiệp, nếp nghề và văn hóa lễ hội xưa, giúp người xem cảm nhận rõ tinh thần Thăng Long - Hà Nội.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Bích (68 tuổi, Hàng Bạc, Hoàn Kiếm) bồi hồi chia sẻ: “Tôi sinh ra và lớn lên ở Hàng Bạc, biết đến triển lãm qua Facebook nên hai chị em cùng đến xem. Thật xúc động khi biết các bạn học sinh làm nên điều ý nghĩa như thế này. Triển lãm giúp tôi sống lại ký ức Hà Nội xưa, đồng thời thêm tự hào về giá trị văn hóa của Thủ đô. Tôi mong những mô hình như thế này được nhân rộng để du khách trong và ngoài nước hiểu hơn về Việt Nam”.

Cô Bùi Thị Hà, giáo viên môn Lịch sử trường THPT Cầu Giấy (Hà Nội) nhận định: “Triển lãm giúp học sinh có cái nhìn khoa học, sâu sắc hơn. Với người xem, đây là cơ hội tiếp cận lịch sử một cách hệ thống. Lịch sử càng hiểu thì càng thêm yêu”.

Lịch sử - hướng đi mới của du lịch văn hóa

Triển lãm của nhóm học sinh Hà Nội cũng đã góp phần gợi mở thú vị cho hướng phát triển du lịch văn hóa - lịch sử. Khi lịch sử được kể lại bằng nghệ thuật và công nghệ, người xem không chỉ là khán giả, mà trở thành người tham gia, người kể chuyện.

Chị Anna, một du khách Mỹ, tham quan triển lãm chia sẻ: “Tôi rất phấn khích cho chuyến du lịch Việt Nam lần này sau khi xem được những đoạn video về lễ diễu binh kỷ niệm 80 năm Quốc khánh của Việt Nam trên các nền tảng mạng xã hội. Vì vậy, tôi rất ấn tượng, về tinh thần đoàn kết, tự hào thể hiện qua triển lãm này. 

Hơn nữa, đây còn là dự án của nhóm học sinh thực hiện. Các bạn đã nhiệt tình hỗ trợ giải thích, trò chuyện cùng chúng tôi, giúp tôi hiểu thêm về một đất nước Việt Nam luôn biết tôn trọng lịch sử và đoàn kết hướng tới tương lai. Tôi chắc chắn sẽ về kể cho người thân, gia đình để có thêm những chuyến đi khác tại Việt Nam”.

Thực tế, những loại hình du lịch qua vết tích lịch sử đang ngày càng được chú trọng, điển hình như tour đêm tại Nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội) hay tour Ký ức Biệt động Sài Gòn (TPHCM) đã và đang chứng minh sức hút của mô hình du lịch lịch sử. Ở đó, du khách không chỉ được tham quan di tích, mà còn nghe nhân chứng kể chuyện, thưởng thức món ăn và cảm nhận tinh thần thời đại.

Theo các chuyên gia, phát triển sản phẩm du lịch gắn với văn hóa - lịch sử là hướng đi bền vững. Khi người trẻ quan tâm đến lịch sử, di sản sẽ có thêm sức sống. Đại diện một công ty lữ hành chia sẻ: “Du lịch lịch sử không chỉ là đi xem di tích, mà là sống lại trong không khí của quá khứ, để hiểu và trân trọng hơn giá trị hôm nay, giúp lan tỏa hình ảnh của dân tộc Việt Nam phong phú và ấn tượng hơn”.

Triển lãm Việt Nam - Dáng hình kinh đô xưa và nay cho thấy, với đam mê và sáng tạo, Gen Z hoàn toàn có thể trở thành những "đại sứ văn hóa"’ của lịch sử Việt Nam. Khi lịch sử được kể bằng ngôn ngữ nghệ thuật và cảm xúc, mỗi người không chỉ là người xem, mà là người gìn giữ và lan tỏa ký ức dân tộc.