Giữ gìn giá trị truyền thống để phát triển du lịch cộng đồng ở xã Đam Rông 4

Đây là sự kiện nằm trong khuôn khổ Hoạt động tổ chức bảo tồn, phát huy Lễ cúng bến nước của dân tộc M'Nông tại xã Đam Rông 4, tỉnh Lâm Đồng nhằm triển khai hiệu quả Dự án 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025, đồng thời cụ thể hóa chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch cộng đồng.

Tham dự chương trình có Phó Chủ tịch UBND xã Đam Rông 4 Nguyễn Văn Quang; bà Bùi Thị Giang, cán bộ Cục Văn hóa các Dân tộc Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch); PGS.TS. Nguyễn Thị Song Hà (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) cùng nhiều nghệ nhân, học viên là đồng bào dân tộc M'Nông thuộc xã Đam Rông 4. 

Các đại biểu đã có những chia sẻ cởi mở, thẳng thắn về vấn đề bảo tồn, phát huy, ứng dụng các giá trị văn hoá của đồng bào dân tộc thiểu số tại xã để phát triển kinh tế, du lịch. 

Phát huy tính chủ động của cộng đồng

Xã Đam Rông 4 hiện có hơn 17.000 người sinh sống, trong đó có xấp xỉ 93% người dân là đồng bào dân tộc thiểu số. Theo đánh giá của các cơ quan chuyên môn, đây là địa bàn còn lưu giữ tương đối phong phú các giá trị văn hóa truyền thống, đặc biệt là lễ hội dân gian, nghi lễ tín ngưỡng, ẩm thực, trang phục và sinh hoạt văn hóa cộng đồng.

Tuy nhiên, cũng giống nhiều vùng đồng bào dân tộc thiểu số khác, địa phương này đang đứng trước những thách thức không nhỏ trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống khi đời sống hiện đại ngày càng tác động mạnh mẽ đến cộng đồng, nhất là giới trẻ.

Chia sẻ tại lớp tập huấn, ông Nguyễn Văn Quang - Phó Chủ tịch UBND xã Đam Rông 4 - cho biết: Thời gian qua, cấp ủy, chính quyền địa phương đã rất nỗ lực trong công tác giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, coi đây là yếu tố quan trọng để nâng cao đời sống tinh thần cho người dân, đồng thời từng bước hình thành các sản phẩm du lịch văn hóa nhằm phục vụ du khách, góp phần phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. 

"Tuy nhiên, thực tế cho thấy, dưới tác động của quá trình hội nhập và sự du nhập mạnh mẽ của các luồng văn hóa ngoại lai, nhiều giá trị văn hóa truyền thống đang dần bị mai một, phai nhạt, đặc biệt trong thế hệ trẻ. Chính vì vậy, việc tổ chức các lớp tập huấn nâng cao năng lực bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa cho người dân địa phương, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số là hết sức cần thiết. 

Đây là cơ hội để đồng bào hiểu rõ hơn giá trị di sản của chính mình, từ đó cùng với chính quyền địa phương làm tốt hơn công tác bảo tồn, phát huy", ông Nguyễn Văn Quang nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch UBND xã Đam Rông 4 cũng cho rằng, yếu tố then chốt để bảo tồn văn hoá bản địa gắn với phát triển kinh tế, du lịch vẫn phải bắt đầu từ chính sự chủ động của cộng đồng: "Mỗi người dân, mỗi gia đình cần nâng cao tinh thần trách nhiệm, trở thành những hạt nhân tích cực trong việc gìn giữ, trao truyền và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc".

Bảo tồn văn hóa là giữ hồn cốt dân tộc

PGS.TS. Nguyễn Thị Song Hà (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) cho rằng bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống chính là gìn giữ hồn cốt của dân tộc, để các cộng đồng được trường tồn trong dòng chảy phát triển và hội nhập.

Theo bà Song Hà, khi văn hóa được bảo tồn và phát huy giá trị đúng cách thì sẽ là nguồn lực to lớn để phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch.

Tại xã Đam Rông 4, bà Song Hà đưa ra nhiều gợi ý cụ thể cho việc phát triển du lịch dựa trên nền tảng văn hóa bản địa, như vận dụng các yếu tố văn hóa truyền thống để xây dựng sản phẩm du lịch, khai thác nghề dệt thổ cẩm, đan lát, phát huy thế mạnh của ẩm thực địa phương, cũng như tổ chức các lễ hội dân gian và không gian văn hóa đặc sắc.

Bà cũng dẫn ra những lễ hội tiêu biểu, mang đậm bản sắc văn hóa và tín ngưỡng dân gian, đang được gìn giữ như: Lễ mừng lúa mới (mừng cơm mới), Lễ cúng bến nước....

Đặc biệt, Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, di sản đã được UNESCO công nhận là kiệt tác truyền khẩu và di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại từ năm 2005, được xem là nền tảng quan trọng để các địa phương xây dựng sản phẩm du lịch văn hóa bền vững.