Hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững ở Nghiên Loan

Thoát nghèo bằng tư duy sản xuất mới

Nghiên Loan là xã vùng cao đặc biệt khó khăn của tỉnh Thái Nguyên, với địa hình chia cắt, được sáp nhập từ 3 xã: Nghiên Loan, Xuân La và An Thắng (cũ). Với tổng diện tích tự nhiên hơn 130 km², đây là nơi sinh sống của đồng bào các dân tộc: Tày, Mông, Dao, Nùng, Kinh, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm đa số. Địa hình đồi núi dốc, giao thông đi lại trắc trở khiến việc giao thương hàng hóa và tiếp cận thị trường của người dân Nghiên Loan gặp nhiều khó khăn.

Theo thống kê, toàn xã còn 1.151 hộ nghèo (chiếm tỷ lệ 50,46%) và 390 hộ cận nghèo (chiếm tỷ lệ 17,1%). Sinh kế của người dân chủ yếu dựa vào sản xuất nông, lâm nghiệp với phương thức sản xuất manh mún, phụ thuộc vào thiên nhiên. Bên cạnh đó, sự thiếu hụt về thông tin thị trường, khoa học kỹ thuật đã trở thành rào cản khiến nhiều hộ nghèo nơi đây khó thoát nghèo.

Chị Cà Thị Bày, một phụ nữ dân tộc Tày ở thôn Cọn Luông, từng trải qua những năm tháng chật vật khi gia đình thuộc diện hộ nghèo, quanh năm chỉ biết làm ruộng và chăn nuôi nhỏ. Cuộc sống của chị bắt đầu thay đổi khi được tiếp cận với các lớp tập huấn về khởi sự kinh doanh, quản trị hợp tác xã và kỹ năng bán hàng trong khuôn khổ Dự án 6 "Truyền thông và giảm nghèo thông tin" thuộc Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025. Kiến thức mới mẻ từ những lớp tập huấn này đã giúp chị nhận ra rằng, muốn phát triển kinh tế bền vững, phải liên kết lại và xây dựng thương hiệu cho nông sản địa phương.

Năm 2023, HTX Nông nghiệp Hồng Phát ra đời, do chị Cà Thị Bày quản lý, với 20 thành viên, trong đó nòng cốt là những phụ nữ dân tộc Tày. Từ quy mô sản xuất vài chục cân mỗi ngày, đến nay, HTX đã cung cấp ra thị trường lượng sản phẩm lên tới 200-300kg, có những đợt cao điểm lên tới 500kg. Các sản phẩm chủ lực như thịt treo gác bếp, lạp sườn không chỉ tiêu thụ trong xã mà đã đến với người tiêu dùng trong cả nước. Doanh thu hàng năm của HTX đạt trên 1 tỷ đồng, mang lại thu nhập ổn định 7-8 triệu đồng/tháng cho các thành viên.

Thành công của chị Bày và HTX Nông nghiệp Hồng Phát là một minh chứng về hiệu quả của việc giảm nghèo đa chiều. Khi được trang bị đầy đủ thông tin và kiến thức, người nghèo có thể chủ động vươn lên thoát nghèo.

Khơi dậy khát vọng vươn lên

Sự thay đổi trong tư duy sản xuất của người dân Nghiên Loan là "trái ngọt" từ sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị địa phương. Ngay sau khi sáp nhập và kiện toàn bộ máy, Đảng ủy và UBND xã Nghiên Loan đã xác định công tác giảm nghèo là một nhiệm vụ chính trị trọng tâm. Ban Chỉ đạo thực hiện Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững xã được thành lập, đóng vai trò "nhạc trưởng" trong việc điều phối, lồng ghép các nguồn lực để hỗ trợ người dân một cách hiệu quả.

Ông Phạm Minh Tuân, Chủ tịch UBND xã Nghiên Loan cho biết, địa phương đã chủ động xây dựng kế hoạch, bám sát tình hình thực tế để triển khai các dự án hỗ trợ phát triển sản xuất. Trong năm 2025, xã tập trung giải ngân nguồn vốn đầu tư công và vốn sự nghiệp để hoàn thiện hạ tầng giao thông, thủy lợi, đồng thời triển khai các mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị. Ông Phạm Minh Tuân nhấn mạnh: "Chúng tôi xác định việc hỗ trợ không chỉ dừng lại ở con giống, vật tư mà quan trọng hơn là thay đổi tư duy sản xuất. Xã phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể để tuyên truyền, vận động người dân chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang liên kết hàng hóa, ứng dụng khoa học kỹ thuật để nâng cao giá trị sản phẩm".

Theo bà Ma Thị Lưu, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam xã, Chủ tịch Hội LHPN xã, trước đây, định kiến giới khiến nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số trên địa bàn ngại tham gia các hoạt động kinh tế. Người đàn ông được xem là "trụ cột" của gia đình, còn phụ nữ chỉ quanh quẩn với việc nội trợ. Tuy nhiên, thông qua công tác tuyên truyền của Dự án 6 và những mô hình như của chị Cà Thị Bày, nhận thức này đang dần được thay đổi.

Hiện nay, tại Nghiên Loan, hình ảnh những người chồng chia sẻ việc nhà, chăm con để vợ yên tâm tham gia sản xuất tại hợp tác xã không còn là chuyện hiếm. Chị Lý Thị Phương (42 tuổi, dân tộc Tày), thành viên của HTX Nông nghiệp Hồng Phát, phấn khởi chia sẻ về sự đổi thay của gia đình mình. Từ cảnh làm nương rẫy vất vả, thu nhập bấp bênh, nay chị có công việc với mức lương ổn định, đủ để lo cho con cái ăn học đàng hoàng. Sự tự chủ về kinh tế đã giúp chị có tiếng nói hơn trong gia đình.

Để nâng cao hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững ở địa phương, chính quyền xã cũng đặc biệt chú trọng đến việc tạo môi trường thuận lợi cho các mô hình kinh tế tập thể phát triển. Phòng Kinh tế xã trực tiếp tham mưu, quản lý các dự án hỗ trợ sản xuất, giúp người dân tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi, hỗ trợ con giống, vật tư và kỹ thuật. Việc lồng ghép giới trong các hoạt động giảm nghèo được thực hiện xuyên suốt, đảm bảo phụ nữ được tham gia và thụ hưởng công bằng từ các chính sách của Nhà nước.

Dù đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ nhưng chặng đường giảm nghèo bền vững tại Nghiên Loan vẫn còn nhiều thách thức. Hạ tầng giao thông liên thôn còn hạn chế, ảnh hưởng đến việc giao thương. Một bộ phận người dân vẫn còn tâm lý trông chờ, ỷ lại. Trước thực tế đó, Chủ tịch UBND xã Nghiên Loan Phạm Minh Tuân khẳng định, thời gian tới, xã sẽ tiếp tục ưu tiên nguồn lực để hoàn thiện hạ tầng thiết yếu, đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số, hỗ trợ người dân đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử. Mục tiêu là để người dân Nghiên Loan nâng cao năng lực, biết ứng dụng công nghệ trong sản xuất, kinh doanh, vươn lên làm giàu.