Nâng tầm nông sản vùng dân tộc thiểu số và miền núi thành thương hiệu quốc gia

Đến với các xã Đồng Hỷ, Tân Cương, Minh Lập, La Bằng hay Bình Thành, tỉnh Thái Nguyên, hình ảnh ấn tượng với nhiều người là những luống chè, đồi chè được chăm sóc tỉ mỉ, cắt tỉa gọn gàng, xen kẽ là những điểm được thiết kế cảnh quan bắt mắt. Góp phần làm nên sự thay đổi của "xứ Trà" là những nữ giám đốc Hợp tác xã. Với bàn tay khéo léo và niềm đam mê, sáng tạo, họ đã biến nông sản vùng cao trở thành thương hiệu quốc gia, góp phần nâng cao thu nhập và thay đổi diện mạo nông thôn.

Đổi mới, sáng tạo để nâng tầm thương hiệu

HTX Tuyết Hương (xã Đồng Hỷ) do chị Nguyễn Thị Tuyết là Giám đốc ra đời năm 2012, ngay tại "cái nôi" của vùng trồng chè Sông Cầu, Trại Cài, Hóa Trung. Khí hậu mát mẻ, đất đá vôi giàu khoáng chất và dòng sông Cầu hiền hòa đã tạo ra điều kiện lý tưởng để chè nơi đây hội tụ hương vị tinh túy. Nhưng để biến những luống chè ấy thành sản phẩm có chỗ đứng trên thị trường, HTX của chị Tuyết cùng đội ngũ gần 30 thành viên và các hộ liên kết đã sáng tạo không ngừng.

Chị Tuyết chia sẻ: "Ngay từ khi khởi nghiệp, tôi xác định con đường phát triển của HTX phải gắn liền với chất lượng, an toàn và đổi mới. Người tiêu dùng ngày nay thay đổi thị hiếu rất nhanh. Nếu cứ sản xuất theo lối cũ, mẫu mã đơn giản, sẽ khó tồn tại. Vì vậy, chúng tôi luôn tìm cách làm mới, từ những bước nhỏ nhất".

Những bước nhỏ ấy bắt đầu từ việc hướng dẫn thành viên cách hái, sao chè đúng kỹ thuật, phù hợp với từng loại sản phẩm. Chị Tuyết cũng đầu tư vào nhà xưởng, máy sao hiện đại nhằm giữ trọn màu xanh và hương thơm tự nhiên của lá chè. Không dừng lại ở đó, HTX thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn, mời chuyên gia chia sẻ kinh nghiệm về chế biến, bảo quản và vệ sinh an toàn thực phẩm.

Những nỗ lực này nhanh chóng đem lại kết quả. Sau vài năm, sản phẩm của HTX được công nhận là "Sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu" từ cấp tỉnh đến cấp quốc gia. Năm 2017, hai dòng trà Minh Tâm và Bảo Lâm được xếp hạng OCOP 4 sao và đặc biệt được chọn làm quà tặng cho các nguyên thủ quốc gia tại Hội nghị APEC. Đối với chị Tuyết, đây là dấu mốc quan trọng, đánh dấu bước chuyển mình từ một HTX địa phương trở thành thương hiệu chè có tiếng trên thị trường.

Hiện tại, HTX sở hữu gần 50ha vùng nguyên liệu, trong đó 15ha đạt chuẩn VietGAP, 5ha có mã số vùng trồng hữu cơ. Sản phẩm của HTX đa dạng, bao gồm 6 dòng trà khác nhau cùng nhiều chế phẩm từ trà như hồng trà, matcha, hoa trà, bánh kẹo và nước giải khát. Không chỉ chú trọng chất lượng, chị Tuyết còn táo bạo trong việc đổi mới mẫu mã bao bì, sử dụng hộp mây tre đan, in thơ ca và các câu chuyện văn hóa, hướng tới thân thiện môi trường và mang đậm bản sắc trà Thái Nguyên. 

Chị nói: "Bao bì không chỉ để đựng sản phẩm, mà còn kể câu chuyện của vùng đất và người làm chè. Khi cầm hộp trà trên tay, khách hàng không chỉ thưởng thức hương vị mà còn cảm nhận được tinh thần của nó".

Câu chuyện thành công của HTX Tuyết Hương cũng là tấm gương cho nhiều HTX khác trong vùng. Chị Nguyễn Thị Nguyệt, Giám đốc HTX Nông sản Phú Đạt (xã Bình Thành) đang xây dựng thương hiệu trà Móc câu ATK với mục tiêu phát triển vùng chè ở khu vực an toàn khu cũ, đồng thời tạo việc làm cho phụ nữ địa phương. Những mô hình này không chỉ nâng cao chất lượng nông sản mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của cộng đồng.

Đồng hành tạo giá trị kinh tế bền vững cho sản phẩm khu vực đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Những HTX chè tại Thái Nguyên ngày càng thể hiện rõ vai trò quan trọng trong chuỗi giá trị nông nghiệp hiện đại. Phát triển HTX chè được xác định là hướng đi bền vững để nâng cao năng suất, chất lượng và thu nhập, đồng thời góp phần xây dựng nông thôn mới. Tỉnh Thái Nguyên luôn đồng hành, hỗ trợ tiếp cận vốn, đào tạo nhân lực và thúc đẩy liên kết vùng nguyên liệu. Ở những xã có HTX chè hoạt động hiệu quả như Tân Cương, Minh Lập, La Bằng hay Bình Thành, các tiêu chí về việc làm, thu nhập, cảnh quan, môi trường và tổ chức sản xuất đều đạt và vượt chuẩn, góp phần nâng cao đời sống người dân.

Các HTX cũng chủ động kết nối với chính quyền địa phương, Hội LHPN, Hội Nông dân để mở các lớp tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ chuyển đổi số, khuyến khích thương mại điện tử và xây dựng thương hiệu.

Bà Uông Thị Lan, Giám đốc HTX chè an toàn Nguyên Việt, chia sẻ: "Trước đây, bà con trồng chè theo kiểu nhỏ lẻ, mạnh ai nấy làm. Giá cả bấp bênh, chè ngon đến đâu mà không có thương hiệu cũng khó bán. Khi HTX được thành lập, chúng tôi đứng ra bao tiêu sản phẩm, hướng dẫn kỹ thuật trồng chè an toàn và đưa bà con đi học tập kinh nghiệm ở nhiều nơi. Năng suất, chất lượng chè được nâng lên, thu nhập của bà con cải thiện rõ rệt".

Hiện HTX chè an toàn Nguyên Việt có 31 thành viên chính thức, liên kết với 32 hộ gia đình, hơn 95% là phụ nữ. HTX không chỉ áp dụng quy trình sản xuất an toàn mà còn đầu tư công nghệ chế biến hiện đại và ứng dụng chuyển đổi số trong kinh doanh. HTX đã phát triển 5 sản phẩm OCOP, được thị trường đón nhận.

Những câu chuyện này cho thấy, sự đam mê, sáng tạo và tinh thần tiên phong của phụ nữ tại Thái Nguyên không chỉ góp phần làm thay đổi diện mạo của cây chè mà còn góp phần định hình thương hiệu nông sản vùng miền. Qua mỗi khâu, từ trồng, chăm sóc, chế biến đến đóng gói, họ đều gửi gắm tình yêu với nghề và niềm tự hào về vùng đất quê hương. 

Từ những luống chè xanh mướt, họ đã biến niềm đam mê thành thương hiệu, khẳng định vị thế trên thị trường quốc gia và quốc tế. Nhờ đó, những HTX như Tuyết Hương, Nguyên Việt hay Phú Đạt không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn tạo ra những giá trị bền vững về kinh tế, nâng cao đời sống cho người dân khu vực đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.