Sự nghiệp chống tội phạm
Trong vai trò họa sĩ ở Sở Cảnh sát Houston (HPD), bang Texas (Mỹ), tài năng của Lois Gibson đã giúp cảnh sát xác định nhân dạng 751 tên tội phạm, đồng thời cung cấp bằng chứng quan trọng cho hơn 1.000 vụ án. Ngoài ra, bà còn làm việc ở Học viện Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) tại Texas và tư vấn cho cơ quan này phát triển một phần mềm nhận dạng.
Hàng ngày, bà Gibson đều cần mẫn ngồi trước giá vẽ màu đen với mẩu than chì trong tay bên trong một căn phòng của HPD; gặp gỡ những người là nạn nhân của bọn trộm cướp, hung thủ giết người và những kẻ tấn công tình dục phụ nữ. Họ cung cấp từng chi tiết có thể nhớ được về nhân dạng hung thủ cho bà Gibson để xây dựng “bức tranh chân dung” một cách hoàn hảo nhất.
Bà Gibson chú ý từng cái gật đầu của các nạn nhân để thực hiện nét vẽ và cùng trao đổi với họ về đặc tính của hung thủ. Trung bình mỗi năm bà vẽ được khoảng 120 bức chân dụng tội phạm. Năm 2005, Lois Gibson đã được Sách Kỷ lục Guinness công nhận là họa sĩ vẽ tội phạm thành công nhất thế giới. Nhờ những bức vẽ của Gibson mà tòa án buộc tội được hàng loạt tên tội phạm từ những tên bắt cóc phụ nữ cho đến bọn giết người.
Gibson đến với nghề họa sĩ pháp y từ một biến cố vô cùng khủng khiếp trong cuộc đời. Năm 1972, Gibson chỉ mới 21 tuổi, đang theo đuổi bộ môn diễn xuất và khiêu vũ. Gibson từ vùng quê Kansas tìm đến Los Angeles để học làm diễn viên nhưng bị một gã đàn ông đánh đập, cưỡng bức và hành hạ suýt chết. Đó là lý do khiến Gibson thấu hiểu nỗi đau khủng khiếp của các nạn nhân bị cưỡng dâm.
Không chỉ sử dụng tài năng nghệ thuật bản thân để thay đổi các cuộc đời, bà Gibson còn thành lập một trường gọi là Viện Nghệ thuật Pháp y và đào tạo trung bình 20 học viên những kỹ năng vẽ chân dung với hy vọng ngày càng có thêm nhiều họa sĩ phục vụ cho các sở cảnh sát khắp nước Mỹ. Mặc dù hiện nay tuổi tác đã cao, bà Gibson vẫn tiếp tục trợ giúp những người khác tìm kiếm công lý.
Cảnh sát trưởng HPD Charles McClelland đánh giá: “Gibson là nghệ sĩ thiên tài. Tôi từng chứng kiến những vụ nạn nhân chỉ nhớ được rất ít khi trả lời một loạt câu hỏi của các thám tử. Thế nhưng, sau khi trò chuyện với Gibson khoảng 4 hay 5 giờ đồng hồ, Gibson có thể vẽ ra được bức chân dung có thể nói là vô cùng chính xác”.
Bà Gibson còn được mời giảng dạy một khóa học kéo dài 1 năm tại Trung tâm An ninh công cộng Đại học Northwestern và bà xuất bản cuốn sách huấn luyện dày 422 trang “Forensic Art Essentials” (Những điều cốt lõi của nghệ thuật pháp y). Bà Gibson cũng thường tổ chức những buỗi diễn thuyết về nghề nghiệp của mình.
Bà Gibson tự tin mình đã “làm công việc tốt đẹp nhất trên thế giới” bởi vì bà đã giúp mang lại công lý cho các nạn nhân và tống những kẻ xấu vào tù. Bà Gibson cho biết, bà chưa có kế hoạch về hưu mà vẫn tiếp tục vẽ chân dung tội phạm cho đến khi nào sức khỏe và trí tuệ còn cho phép. Năm 2010, Lois Gibson xuất bản cuốn tự truyện về cuộc đời nghệ sĩ pháp y của mình, tựa đề “The Times of My Life” (Những dấu mốc thời gian trong cuộc đời).
Tích cực hỗ trợ nạn nhân là trẻ em
Đối với một số người, Lois Gibson là người có trực giác gần như siêu phàm. Trong một vụ án cưỡng dâm, nhân chứng là người tài xế xe buýt giận dữ ném bức vẽ của Gibson vào sọt rác ngay khi nó vẫn chưa hoàn thành. Về sau, bức vẽ được một thám tử nhặt lại và nhờ đó mà bắt giữ được kẻ cưỡng dâm. Trong vụ này, nữ nạn nhân bị mù và đang mang thai 7 tháng. Hung thủ cười cợt nạn nhân và tin rằng cô ta không thể xác định được nhân dạng của hắn.
Thế nhưng, giọng nói của hung thủ được nạn nhân nhận ra từ một số nghi phạm mà cảnh sát tạm giữ. Bên cạnh đó, khi so sánh với bức vẽ chưa hoàn thành của bà Gibson và xét nghiệm mẫu ADN thu thập từ hiện trường vụ án cưỡng dâm, cuối cùng kẻ cưỡng dâm bị tống vào tù trước sự kinh ngạc của hắn.
Bà Gibson từng làm việc với bé gái 9 tuổi chứng kiến mẹ mình bị cưỡng bức, tra tấn bằng điếu thuốc lá cháy dở và cuối cùng bị giết chết. Sau đó, bé gái cũng bị hung thủ cưỡng bức. Bà Gibson cố gắng trò chuyện để có được niềm tin mà đồng ý hợp tác từ bé gái nạn nhân đang hoảng loạn tinh thần. Cuối cùng, bà Gibson thuyết phục được bé gái nói ra thời khắc kinh khủng nhất trong đời mình và hung thủ bị bắt giữ sau khi một bảo vệ gần khu chung cư của bé gái nhận diện được hung thủ từ bức vẽ của Gibson.
Nhân chứng nhỏ tuổi nhất mà Gibson phỏng vấn là cậu bé chỉ mới lên 4 tuổi ở Ulysses, bang Kansas, miền Trung nước Mỹ. Cậu bé chứng kiến cảnh cha mẹ bị hành hung dã man đến chết. Với sự giúp đỡ từ cậu bé, Gibson phác họa chân dung kẻ thủ ác gần như chính xác. Hắn chính là hàng xóm của cậu bé.
Lois Gibson cũng làm nên nhiều điều kỳ diệu khi tái tạo gương mặt từ hài cốt của những xác người vô danh. Một trong những vụ án nổi tiếng nhất của Lois Gibson là vụ “Baby Grace” năm 2007. Bà Gibson được cảnh sát gọi đến thị trấn Galveston (Texas) để hợp tác khám nghiệm một xác em bé vô danh phát hiện trong container hàng hóa.
Lúc đó, bà Gibson biết nhiệm vụ cực kỳ khó khăn đang chờ đợi bà. Gibson nhớ lại, thi hài đứa bé giống như “con búp bê nhựa nhăn nhúm” có tóc và đeo băng vải màu hồng. Bà Gibson cũng hoàn thành bức chân dung em bé và thông báo trên truyền hình quốc gia. Ngay lập tức, bà ngoại em bé ở bang Ohio nhận diện được cháu gái 2 tuổi mất tích của mình tên là Riley Ann Sawyer và gọi điện ngay đến cảnh sát. Cuối cùng, cha mẹ của Riley bị buộc tội giết chết chính con ruột của mình và họ bị kết án tù chung thân.