Cha mẹ rơi vào "cái bẫy" của sự nuông chiều con

"Trận chiến" bên bàn học lúc 9 giờ tối

Anh Nam, một ông bố luôn tâm niệm giáo dục con theo hướng hiện đại, đã cùng cậu con trai 10 tuổi là Tùng Lâm lập ra một "thời khóa biểu vàng". Cả hai thống nhất: Tùng Lâm được toàn quyền quyết định chơi gì từ 5 giờ đến 7 giờ chiều, nhưng đúng 8 giờ tối phải bắt đầu ngồi vào bàn học để hoàn thành bài tập trước khi đi ngủ.

Thế nhưng, vào một tối thứ tư, khi bộ phim hoạt hình yêu thích của Tùng Lâm kéo dài hơn dự kiến, cậu bé bắt đầu mè nheo: "Bố ơi, phim hay quá, cho con xem nốt 15 phút thôi, mai con sẽ dậy sớm làm bài ạ!". Nghe giọng vòi vĩnh của con và bản thân cũng đang mệt lả sau một ngày làm việc áp lực, anh Nam rất muốn tặc lưỡi đồng ý để được yên tĩnh nghỉ ngơi.

Tuy nhiên, anh hiểu rằng nếu mình gật đầu, ranh giới giữa "tự do" và "tùy tiện" sẽ bị xóa nhòa. Anh ngồi xuống, nhìn thẳng vào mắt con và nói: "Bố biết bộ phim rất hấp dẫn và con đang rất muốn xem, nhưng chúng ta đã có thỏa thuận. Tự do của con là được chọn xem phim lúc 5 giờ chiều, và trách nhiệm của con là học bài lúc 8 giờ tối. Nếu con phá vỡ quy định hôm nay, ngày mai chúng ta sẽ phải xem xét lại đặc quyền xem phim". Tùng Lâm dù ấm ức nhưng vẫn tắt tivi và ngồi vào bàn. Anh Nam đã không để sự mệt mỏi hay lòng thương con nhất thời làm hỏng nguyên tắc chung.

Bài học về sự tự điều chỉnh

Chị Lan có cô con gái tên My, 14 tuổi. Thay vì cấm đoán con dùng mạng xã hội, chị Lan chọn cách "mở": Chị để My tự quản lý điện thoại nhưng với điều kiện không mang vào phòng ngủ sau 10 giờ tối. Một lần, chị tình cờ thấy My vẫn lén lút nhắn tin với bạn lúc gần nửa đêm.

Thay vì quát mắng hay tịch thu điện thoại ngay lập tức, chị Lan đợi đến sáng hôm sau để nói chuyện. Chị yêu cầu My tự đưa ra hình phạt cho chính mình vì đã vi phạm cam kết. My đề nghị nộp lại điện thoại cho mẹ trong suốt một tuần sau giờ học. Trong tuần đó, dù thấy con lủi thủi vì không được dùng điện thoại, chị Lan vẫn kiên quyết không trả máy sớm dù My có hứa hẹn hay tỏ ra chăm chỉ hơn.

Chị Lan hiểu rằng, sự "tử tế" không phải là tha thứ lỗi lầm một cách dễ dãi, mà là giúp con hiểu giá trị của lời hứa. Chị đang rèn cho con kỷ luật để con có bản lĩnh tự điều chỉnh bản thân mình - một hành trang tối quan trọng khi bước vào đời.

Theo TS Cherry Vũ, nhiều người hình dung "mở" đồng nghĩa với "thả", nhưng thực tế muốn mở được với con, cha mẹ phải có kỷ luật hơn: Kỷ luật trong việc giữ những ranh giới đã thống nhất, kỷ luật trong việc không dễ dãi với chính mình, và kỷ luật trong việc không để sự mệt mỏi hay thương con nhất thời phá vỡ những nguyên tắc đã xây dựng.

TS Cherry Vũ cho biết, tử tế với con là điều cha mẹ nào cũng mong muốn, nhưng tử tế trong khoảnh khắc và tử tế với tương lai là hai cách yêu rất khác nhau.

Tử tế trong khoảnh khắc thường khiến ta dễ nhượng bộ để tránh nước mắt hoặc giận dỗi, dễ chiều theo một nhu cầu tức thì của con. Nhưng tử tế với tương lai đòi hỏi cha mẹ phải bình tĩnh hơn, kiên định hơn, đôi khi phải chấp nhận sự khó chịu của cả con lẫn mình để giữ lại những giá trị thật sự quan trọng cho hành trình dài phía trước.

Đó là lý do TS Cherry Vũ luôn tin rằng trẻ con cần tự do trong khuôn khổ, chứ không phải tự do tuyệt đối. "Tôi hay ví sự tự do ấy giống như thả một con ngựa vào bãi cỏ rộng có hàng rào bao quanh: Nó vẫn được chạy nhảy, vẫn cảm nhận được gió trời, vẫn khám phá theo cách của nó, nhưng không nguy hiểm và không gây tổn hại cho chính nó hoặc những người xung quanh.

Còn nếu thả con ngựa ấy trên cánh đồng hoang không có hàng rào, thì chẳng ai dám chắc ngày mai nó còn có thể trở về bình yên.

Con cái của chúng ta cũng như vậy. Quá chặt sẽ làm con không có không gian để lớn lên, quá lỏng sẽ khiến con dễ lạc lối. Vì vậy, cha mẹ và con cái cần cùng nhau xây dựng những nguyên tắc rõ ràng và đồng hành với con bằng sự tin tưởng và tôn trọng. Chỉ khi đó, tự do mới thực sự là mảnh đất lành để con phát triển".