Thực phẩm homemade là tên gọi của những món ăn tự làm, được sản xuất với quy mô nhỏ. Nhà nhà tự làm, người người tự làm đồ Tết để bán, song việc mua bán chủ yếu dựa vào niềm tin của khách hàng dành cho người bán.
Càng gần đến Tết Nguyên đán Mậu Tuất, thị trường đồ homemade càng sôi động. Sản phẩm được mua bán trong dịp này đa dạng, phong phú không kém gì các mặt hàng trên thị trường truyền thống, với đủ các chủng loại, từ bánh kẹo, đồ khô đến đồ tươi sống, đồ đặc sản, đồ chế biến sẵn...
Nở rộ hàng và giá
Những mặt hàng tự làm chiếm chủ đạo trong dịp Tết là các loại bánh mứt như mứt dừa quất, mứt khế, bánh chưng hay các món đồ chế biến sẵn như thịt bò khô, khô gà lá chanh, lạp xưởng, giò chả... Khách hàng có thể lựa chọn từ những món đơn giản, dễ làm như rau củ ngâm chua ngọt, nem rán... đến những món cần nhiều thời gian chế biến như cá kho, thịt đông, bánh chưng, bánh tét hay thậm chí cả 1 mâm cỗ Tết.
Với thực phẩm tươi sống, cũng có nhiều sự lựa chọn cho các loại cá, thịt lợn, thịt bò, gà đã sơ chế, rau sạch, trái cây nhà trồng... Phần lớn những loại đồ tự làm thường được mua bán trên các chợ online, các diễn đàn dành cho phụ nữ, facebook của các cá nhân...
Với ưu điểm là tiện lợi, dễ dàng mua hàng, chỉ cần 1 tin nhắn hay 1 cuộc điện thoại, hàng đã được giao đến tận nơi, nên những mặt hàng thực phẩm homemade là lựa chọn của nhiều người nội trợ. So với giá bán trên thị trường, các mặt hàng homemade thường đắt hơn từ 10% đến 50%, tùy theo chủng loại hàng và cả uy tín của người bán. Giá bán của những sản phẩm nhà làm này thường do người bán tự đưa ra, không tuân theo một quy chuẩn nào.
Chị Nguyễn Thu Hiền (ở phố Ngọc Khánh, Hà Nội) đã có 3 năm kinh doanh đồ homemade cho biết: “Giá bán hàng thường tính dựa theo giá các nguyên liệu đầu vào, nhân công chế biến, các phụ phí kèm theo... Nguồn nguyên liệu lấy vào khác nhau, giá bán ra cũng khác nhau, dù bán cùng một loại hàng, cùng trọng lượng.
Cũng cùng là mứt dừa nhưng có người bán 130.000 đồng/kg, có nơi lại bán lên tới 450.000 đồng/kg. Các sản phẩm phục vụ Tết khác như bánh chưng, giò, thịt bò ngâm mắm... mỗi người bán lại đưa ra một mức giá khác nhau, người mua phải tỉnh táo khi lựa chọn”.
Mua bán bằng... niềm tin
Đa số những người kinh doanh đồ ăn homemade ở quy mô nhỏ, chưa có những giấy tờ xác nhận, kiểm định về chất lượng và đảm bảo an toàn vệ sinh của các cơ quan chức năng. Hầu hết các sản phẩm đồ tự làm đều được giới thiệu là “không sử dụng chất bảo quản, phẩm màu, chất phụ gia”...
Tuy nhiên, đó chỉ là quảng cáo, giới thiệu của người bán. “Chứng nhận” người mua nhận được chỉ là những lời cam kết về nguồn gốc và quy trình chế biến sản phẩm của người bán hàng. Còn chất lượng thực sự vẫn phụ thuộc nhiều vào lương tâm, cam kết của nhà sản xuất và dựa trên niềm tin của người mua dành cho người bán.
Việc sản xuất và kinh doanh đồ homemade vẫn đang bị thả nổi, những người kinh doanh qua mạng vẫn tự do hoạt động mà không chịu bất kỳ sự quản lý nào. Các sản phẩm đồ tự làm hầu hết đều không có thông tin về ngày sản xuất, thành phần nguyên liệu, hướng dẫn bảo quản...
Vì vậy, hơn ai hết, người mua phải luôn là khách hàng thông minh khi lựa chọn những món đồ homemade nhà làm. Bạn chỉ nên mua sản phẩm của những người quen, những nơi bạn thực sự biết rõ về chất lượng, độ an toàn của sản phẩm.