Tôn trọng Quyền tham gia của trẻ em

Ý kiến của trẻ em

Gần đây, việc thực hiện điều tra thân thiện với các vụ án xâm hại trẻ em đã được quy định rõ trong các thông tư, nghị định của ngành công an. Cán bộ điều tra được khuyến khích mặc đồ dân dụng, không mặc cảnh phục, để khi tiếp xúc với trẻ em, các bé sẽ cảm thấy gần gũi, không sợ sệt. Từ đó, trẻ chia sẻ nhiều hơn, thuận lợi cho công việc phá án nhanh hơn.

Trong tư duy của nhiều người lớn, kể cả thời gian trước đây và hiện nay, câu nói, ý nguyện của trẻ em rất ít có giá trị. Không ít người lớn thường tự áp đặt cho trẻ về mọi thứ trong cuộc sống lên quan tới trẻ mà không cần quan tâm tới tình cảm, suy nghĩ của con trẻ. Nhiều người lớn nhân danh sự tốt đẹp mang tới với trẻ nhưng tâm tư của trẻ em đã không được coi trọng, tôn trọng. Đa phần, người lớn áp quyền của mình lên trẻ, song lại không để ý tới quyền trẻ em. Vì vậy mà đã xảy ra nhiều bi kịch như trẻ tự tử, bỏ nhà ra đi, phản ứng bất cần với các nguyên tắc đề ra của người lớn.

Năm trước, khi đón con ở trường về, tôi được nghe kể có một nam phụ huynh xin cô giáo vào gặp trò chuyện với cả lớp của con trai 15 phút. Con trai của anh vốn là đứa trẻ chăm học và học rất giỏi. Trong quá trình sinh hoạt tập thể, bé có mâu thuẫn với vài bạn trai trong lớp khiến nhóm bạn này không chơi cùng. Phụ huynh này xin giáo viên chủ nhiệm được tiếp xúc trao đổi với cả lớp sau giờ học. Cô giáo đồng ý.

Tuy nhiên, khi vừa vào lớp học, thay vì chuyện trò tâm sự với các bạn của con để hiểu được mọi chuyện, thì phụ huynh này đã lớn tiếng đe nẹt cả lớp. Anh ta cho biết sẽ "báo công an" nếu như bạn nào đó có các hành vi tẩy chay, không chơi với con trai anh ta. Người đàn ông này cũng đứng trên lớp, sử dụng bút viết của cô giáo để dạy cho các trẻ khác biết thế nào là "quyền trẻ em". Lũ trẻ trong lớp ở lứa tuổi 12 nghe các lời đe nẹt ấy quá sợ hãi, xanh mặt. Sự việc được các trẻ khác báo ngay cho phụ huynh. Cô giáo chủ nhiệm sau đó đã bị nhà trường kỷ luật bởi đồng ý cho phụ huynh kia vào lớp "quậy".

Theo các con trong lớp, "chú ấy nói về quyền trẻ em để bảo vệ con mình nhưng tụi con cũng là trẻ em mà". Sự việc cho thấy những lỗ hổng về nhận thức của phụ huynh cũng như sự đánh giá chủ quan của người lớn về trẻ em. Trẻ hiện giờ được tiếp cận với rất nhiều thông tin, chính vì vậy cũng đã hiểu hơn về các quyền trẻ em mà mình được thụ hưởng và bảo vệ.

Lắng nghe trẻ bằng trái tim, bảo vệ trẻ bằng hành động

Trong Luật Trẻ em 2016, chương V (gồm 5 Điều) quy định Quyền tham gia của trẻ em; Nghị định 56/2017/NĐ-CP có chương VI (gồm 8 Điều) quy định trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cơ sở giáo dục, cá nhân, gia đình đảm bảo trẻ em được tham gia các vấn đề của trẻ em. Theo đóm khi quy hoạch, xây dựng các công trình, đề án, chương trình, văn bản pháp luật, ... có liên quan đến trẻ em, cần phải lấy ý kiến trẻ em hoặc tổ chức đại diện của trẻ em.

Điều 74 chương V về Phạm vi, hình thức trẻ em tham gia các vấn đề về trẻ em của Luật Trẻ em đã ghi rõ: 1. Các vấn đề sau đây về trẻ em hoặc liên quan đến trẻ em phải có sự tham gia của trẻ em hoặc tổ chức đại diện tiếng nói, nguyện vọng của trẻ em tùy theo độ tuổi của trẻ em:

a) Xây dựng và triển khai chương trình, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội;

b) Xây dựng và thực hiện quyết định, chương trình, hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp;

c) Quyết định, hoạt động của nhà trường, cơ sở giáo dục khác, cơ sở cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em;

d) Áp dụng biện pháp, cách thức chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục, bảo vệ trẻ em của gia đình.

2. Trẻ em được tham gia vào các vấn đề về trẻ em thông qua các hình thức sau đây:

a) Diễn đàn, hội nghị, hội thảo, tọa đàm, cuộc thi, sự kiện;

b) Thông qua tổ chức đại diện tiếng nói, nguyện vọng của trẻ em; hoạt động của Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh; tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp hoạt động vì trẻ em;

c) Hoạt động của câu lạc bộ, đội, nhóm của trẻ em được thành lập theo quy định của pháp luật;

d) Tham vấn, thăm dò, lấy ý kiến trẻ em;

đ) Bày tỏ ý kiến, nguyện vọng trực tiếp hoặc qua kênh truyền thông đại chúng, truyền thông xã hội và các hình thức thông tin khác.

Vào ngày 11/7 tới đây, Chương trình giao lưu trực tuyến "Xây dựng môi trường an toàn, thân thiện và bình đẳng để trẻ em thực hiện quyền tham gia của trẻ em" do TƯ Đoàn và Hội Đồng đội TƯ phối hợp tổ chức sẽ nhấn mạnh tới quyền được tham gia vào các vấn đề của trẻ em.

Ông Nguyễn Văn Tính, Phó phòng Trẻ em và Bình đẳng giới, Sở LĐ-TB&XH TPHCM, cho biết, ông rất lưu tâm vấn đề này. "Đặc biệt với gia đình và nhà trường, có bao nhiêu % cha, mẹ, người chăm sóc nuôi dưỡng, Ban giám hiệu, thầy cô giáo lắng nghe tiếng nói, tâm tư, nguyện vọng,... của các em. bằng cả trái tim của mình?! Cần phải lắng nghe trẻ em bằng trái tim nhưng bảo vệ trẻ em bằng hành động", ông Nguyễn Văn Tính chia sẻ.

Thiết nghĩ, không chỉ có Tháng hành động vì trẻ em, mà luôn là 24/7, người lớn cần làm tất cả để bảo vệ và yêu thương trẻ.