Những câu chuyện buồn dài dằng dặc

Một ngày nọ, cô học sinh lớp 5 Marie Kamara đang cùng bạn bè đi học, thì một thanh niên 20 tuổi gần đó bắt gặp. Ngay sau đó, người thanh niên này đã cầu hôn cô học sinh tiểu học Marrie.

"Em sẽ đến trường ngay bây giờ. Em không muốn kết hôn và chỉ luẩn quẩn trong nhà", cô bé nói với người thanh niên.

Nhưng ước mong nhỏ nhoi này của cô bé so với áp lực từ một đại dịch toàn cầu gây ra lại vô cùng tàn khốc. Các hoạt động khai thác trong vùng nơi Marrie ở đã chậm lại cùng với nền kinh tế toàn cầu. Công việc kinh doanh tại cửa hàng may của cha dượng Marie cũng sa sút, những bộ trang phục mà cha dượng may giờ đây bám đầy bụi. Gia đình Marie cần tiền.

Tuy người cầu hôn Marie chỉ là một thợ mỏ ngoài 20 tuổi, nhưng cha mẹ anh ta có thể cung cấp gạo nuôi bốn cô em gái của Marie. Họ có tiền.

Chẳng bao lâu sau, Marie ngồi trên thảm trải sàn trong bộ váy mới khi gia đình người thanh niên kia đưa cho cô 500.000 đồng (50 đô la) bên trong một chiếc bát đựng quả bầu cùng với hạt kola truyền thống.

"Họ trả tiền cho cháu vào ngày thứ Sáu và sau đó cháu đến nhà anh ấy để ở", cô thẳng thắn nói. Cô cho biết thêm rằng, ít nhất bây giờ cô có thể ăn hai bữa một ngày.

Nhiều quốc gia đã đạt được tiến bộ trong việc chống lại hôn nhân trẻ em nhiều thập kỷ gần đây. Tuy nhiêmn, sự tàn phá kinh tế do dịch COVID-19 đã gây ra một bước lùi đáng kể. Theo Liên Hợp Quốc ước tính, những khó khăn từ đại dịch sẽ khiến thêm 13 triệu trẻ em gái kết hôn trước tuổi 18.

Mặc dù hầu hết các cuộc hôn nhân như vậy diễn ra trong bí mật, Tổ chức Save the Children ước tính rằng chỉ trong năm nay, trên toàn thế giới, gần nửa triệu trẻ em gái dưới 18 tuổi có nguy cơ phải kết hôn; hầu hết ở châu Phi, châu Á và Trung Đông. 

Trong hầu hết các trường hợp kết hôn ở trẻ em, cha mẹ nhận được của hồi môn cho con gái, một chút đất đai hoặc vật nuôi có thể mang lại thu nhập, hoặc tiền mặt và lời hứa đảm nhận trách nhiệm tài chính cho cô dâu trẻ. Còn các cô gái sau khi gả về nhà chồng thường đảm nhận các công việc gia đình của nhà chồng cũng như việc đồng áng.

Trước đại dịch, ở Jordan chỉ có khoảng 10% trẻ em gái kết hôn trước 18 tuổi. Tỷ lệ này thấp hơn nhiều so với châu Phi hoặc Nam Á. Tuy nhiên, theo tổ chức Girls Not Brides, số lượng người tị nạn Palestine và Syria ở đó nhiều và họ ngày càng dễ bị tổn thương hơn.

Tanya Chapuisat, đại diện UNICEF tại Jordan cho biết: "Đáng buồn thay, chúng tôi đã chứng kiến sự gia tăng nạn tảo hôn trong các trại tị nạn kể từ khi xảy ra đại dịch, các gia đình phải vật lộn để mưu sinh".

Việc Ấn Độ đóng cửa để ngăn chặn COVID-19 vào cuối tháng 3 đã khiến hàng triệu người di cư nghèo khổ mất việc làm ở các thành phố và nhiều người quay trở lại các thị trấn, làng mạc mà họ đã rời đi để tìm việc làm.

Với thực tế trường học đóng cửa và áp lực về tài chính gia đình ngày càng tăng, việc cho trẻ em gái kết hôn đã trở thành một lựa chọn khả thi để giảm chi phí sinh hoạt.

Tổ chức ChildLine India đã ghi nhận 5.214 trường hợp kết hôn sớm chỉ trong 4 tháng, từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2020 trên khắp Ấn Độ. Theo tổ chức này, đây được coi là một con số thấp vì phần lớn các trường hợp không được báo cáo.

Một cô gái 13 tuổi ở Uttar Pradesh thông báo với cảnh sát rằng người cha thất nghiệp của cô bé định cưỡng hôn cô ấy, sĩ quan Narendra Nath Srivastava cho biết. Cuộc hôn nhân đã bị ngăn chặn ngay trước khi anh ta lấy 50.000 rupee (khoảng 675 USD) từ gia đình chàng trai.

"Khi giao dịch tiền diễn ra, người cha đã bị bắt vì chúng tôi sợ rằng cô gái tội nghiệp có thể bị đẩy vào tội buôn bán trẻ em", cảnh sát nói.

Tương tự, tại tỉnh Sindh, miền nam Pakistan, các dịch vụ bảo vệ trẻ em báo cáo 17 cuộc hôn nhân trẻ em đã bị dừng hoặc sau đó bị giải tán trong 10 tháng đầu năm.

"Đó là một con số nhỏ so với thực tế. Chúng tôi biết điều đó", Fauzia Masoom, Giám đốc Cơ quan Bảo vệ Trẻ em Sindh, cho biết.

Sự can thiệp đôi khi chỉ có hiệu quả trong việc ngăn chặn các cuộc hôn nhân, ngay cả khi chúng là bất hợp pháp. Ở nhiều quốc gia, độ tuổi hợp pháp để kết hôn là 19, thường có những kẽ hở cho sự đồng ý của cha mẹ được sử dụng trong các trường hợp cần kinh tế và mang thai sớm để giảm bớt sự kỳ thị của xã hội.

Các nhà chức trách bảo vệ trẻ em ở Bangladesh cho biết, họ đã nhận được một cuộc gọi vào lúc 8:30 tối một ngày tháng 6 cảnh báo rằng, một cuộc tảo hôn đang diễn ra.

Gia đình cô gái nghĩ rằng họ có thể sử dụng khóa để kết hôn bí mật cho con gái của họ. Tuy nhiên, ngay sau khi các quan chức đến nơi, chú rể và gia đình đã bỏ chạy.

Các nhà chức trách đã tư vấn cho gia đình cô gái về hậu quả của việc kết hôn sớm đối với con gái họ - sự kết thúc việc học hành của cô ấy và có khả năng mang thai trước khi cô ấy sẵn sàng. Gia đình cho biết, họ tuyệt vọng vì người cha mất việc làm do cuộc khủng hoảng COVID-19, nhưng hứa sẽ không cho cô kết hôn trước khi cô trưởng thành.

Sau đó, họ chỉ đơn giản là đợi các quan chức đi khỏi và tổ chức đám cưới vào lúc hai giờ sáng.

Ở Sierra Leone, tỷ lệ kết hôn dưới 18 tuổi đã giảm từ 56% năm 2006 xuống 39% năm 2017 - một thành tựu lớn trong mắt các nhà hoạt động bảo vệ trẻ em. Sau đó, COVID-19 tấn công, các trường học đóng cửa vào tháng 3 và các cuộc hôn nhân trẻ em gia tăng.

Isata Dumbaya, người quản lý sức khỏe bà mẹ và sinh sản của Partners in Health Sierra Leone, cho biết, không rõ khi nào trường học sẽ hoạt động trở lại và nhiều bậc cha mẹ lo sợ con gái nhàn rỗi của họ sẽ mang thai ngoài giá thú.

Cô nói: "Khi bạn kết hôn, cha bạn không còn trách nhiệm phải nuôi bạn, trả học phí hay làm bất cứ điều gì khác cho bạn".

Việc sẵn sàng hy sinh con gái trong thời kỳ kinh tế khó khăn như một sự đương nhiên của nhiều cô gái trẻ ở vùng này của châu Phi. Phần lớn họ được coi là người giúp việc gia đình khi còn nhỏ, được cử đi kiếm củi hoặc lấy nước vào lúc mặt trời mọc, và thường là người cuối cùng được cho ăn vào giờ ăn, cho đến khi họ lấy chồng.

Dumbaya cho biết, nhiều người trong số các bà mẹ của các cô gái đã kết hôn khi còn ở tuổi vị thành niên và coi việc kết hôn sớm là bình thường. Bà nói: "Họ không coi đó là việc làm hại con mình".

Đó là suy nghĩ mà đệ nhất phu nhân của Sierra Leone, Fatima Maada Bio, đã biết trước và đang nỗ lực thay đổi với chiến dịch "Hands Off Our Girls" kể từ khi chồng bà nhậm chức vào năm 2018.

Bio đã tìm cách trốn đến Vương quốc Anh khi còn là một thiếu niên sau khi biết cha cô định gả cô cho một ai đó. Một người em họ nói với cha cô rằng, cặp đôi này đang ở trên cao. Thay vào đó, Bio được đưa đến sân bay mà anh ta không hề hay biết và không kết hôn với người đàn ông đã chọn cho cô.

Cô đã biến nó thành công việc của cuộc đời mình để giúp đỡ những cô gái vị thành niên khác: "Kết hôn sớm dưới mọi hình thức đều như hợp pháp hóa hiếp dâm", cô nói với Associated Press trong một cuộc phỏng vấn gần đây.

Quan hệ tình dục với trẻ em gái dưới tuổi vị thành niên là bất hợp pháp ở Sierra Leone, nhưng nó hiếm khi được thực thi. Cảnh sát cho biết, các trường hợp không được báo cáo bởi vì các gia đình đã đồng ý cho cuộc hôn nhân cho dù cô dâu có đồng ý hay không.

Đệ nhất phu nhân của Sierra Leone trong chiến dịch "Hands Off Our Girls" và thực trạng nhức nhối ở đây

Trong khi các biển quảng cáo với hình ảnh đệ nhất phu nhân của Sierra Leone và "Hôn nhân là lựa chọn của tôi; Giáo dục là Quyền của tôi" vẫn nằm trên lề đường, thì các biện pháp phòng ngừa COVID-19 ngày càng thắt chặt, có nghĩa là chiến dịch đã phải thu hẹp phạm vi tiếp cận cộng đồng. Điều đó có nghĩa là sẽ có ít các cuộc gặp mặt trực tiếp hơn với các nhà lãnh đạo truyền thống của Sierra Leone, những người được coi là các thủ lĩnh tối cao.

"Thật không may khi bạn không thể tụ họp, bạn sẽ bị giới hạn", cô nói. "Không phải tất cả mọi người ở đây đều thông thạo về công nghệ, nơi bạn có thể nói "Hãy có một cuộc họp Zoom". Và ngay cả khi bạn có một cuộc họp cộng đồng, bao nhiêu người có thể đăng nhập?".

Do không tiếp xúc và giám sát kỹ lưỡng, đệ nhất phu nhân Sierra Leone thừa nhận rằng bà không có bức tranh toàn cảnh về tỷ lệ tảo hôn ngày càng tăng.

"Tôi tin rằng rất nhiều cô gái sẽ phải trải qua cuộc hôn nhân sớm một cách âm thầm vì việc di chuyển bị hạn chế và chúng tôi không thể tiếp cận họ", bà nói.

Sierra Leone đã đóng cửa biên giới trước khi nước này đăng ký trường hợp COVID-19 đầu tiên. Kết quả là cả nước chỉ ghi nhận 2.434 trường hợp được xác nhận và 74 trường hợp tử vong. Chỉ có 76 trường hợp trong số đó được xác nhận ở quận Kono, nhưng thiệt hại về kinh tế ở đây đã khiến nhiều gia đình đang sống bên bờ tan vỡ.

Theo các cuộc phỏng vấn với các quan chức trường học, các nhà lãnh đạo truyền thống và các nhân viên y tế điều trị cho trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai, hiện nay đang gia tăng các cuộc hôn nhân dưới tuổi vị thành niên.

Những người đàn ông luôn lớn tuổi hơn, hầu hết các cô dâu trẻ không biết tuổi của chồng mình. Một số thậm chí không biết mình ở một đất nước mà ít người có giấy khai sinh. Nữ sinh Marie nghĩ rằng mình có thể 16 tuổi, mặc dù hầu hết các bạn cùng lớp của cô đều 12 tuổi.

Gladys Katingor, một nữ hộ sinh ở Koidu, đã chứng kiến những cô gái trẻ mới 13 tuổi mang thai, một số có chồng đủ tuổi trở thành ông nội của họ. Các y tá ở đây cho biết, một số người trẻ nhất chỉ phát triển ngực khi mang thai.

Hầu hết thời gian kể từ COVID-19, không có lễ kết hôn tại nhà thờ hoặc nhà thờ Hồi giáo địa phương: Cha mẹ chỉ đơn giản là chấp nhận lời cầu hôn của người cầu hôn và sau đó giao con gái của họ đến nhà của chú rể.

Và ngay cả khi cuộc hôn nhân trở nên bạo lực, cô gái vẫn bị áp lực phải ở lại.

Kadiatu Mansaray, năm nay 15 tuổi, cho biết người mẹ góa của cô đã buộc cô phải kết hôn trong thời kỳ đại dịch vì khó khăn tài chính và vì khả năng lấy chồng của cô cũng bị hạn chế vì cô đã mang thai một lần trước đó ở tuổi 12. Cô không thể chắc chắn giá cô dâu bao nhiêu tiền.

"Cháu không sẵn sàng để kết hôn. Cháu muốn học điều gì đó trước tiên", cô nói.

Người đàn ông gặp cô khi cô đang giặt quần áo ở một con suối ở góc rừng gần biên giới với Guinea. Cuộc ly hôn diễn ra chóng vánh như cuộc hôn nhân.

Một tháng sau khi ly hôn chồng, mắt trái của Kadiatu vẫn bị thâm đen vì trận đòn cuối cùng. Kadiatu bị đánh vì chia sẻ thức ăn dư của gia đình chồng với những người khác.

"Anh ấy nói với tôi: Chúng tôi không có tiền để mua thức ăn. Tôi đã yêu cầu cô không đưa thức ăn cho người khác và cô đã làm như thế nào".

Giờ cô bé đã trở về làng với mẹ, đi bộ đến ngôi làng gần nhất của Kombayendeh vào những ngày họp chợ để bán cam.

Những cuộc hôn nhân sớm diễn ra thường xuyên ở khu vực này của Sierra Leone, đến nỗi các nhà lãnh đạo đã thiết lập một điều luật mới phạt 50 đô la đối với bất kỳ ai quan hệ tình dục với trẻ vị thành niên, ngay cả khi người đàn ông đã kết hôn với trẻ em. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo địa phương ở Kombayendeh không thể nhớ một án phạt nào đã được ban hành.

Trong một số trường hợp hiếm hoi, một số thanh thiếu niên có thể thoát khỏi tình trạng tảo hôn nhờ sự giúp đỡ của những người thân hỗ trợ nhưng sự trợ giúp đó thường chỉ là tạm thời.

Naomi Mondeh mới 15 tuổi và chỉ học hết lớp năm khi cha mẹ cô nói rằng họ không còn đủ khả năng cho cô đi học. Một người đàn ông đến từ nước láng giềng Liberia làm việc trong lĩnh vực buôn bán gỗ đã đưa cho gia đình túng thiếu một bao gạo 50kg.

"Họ đến và nói với cháu rằng ai đó muốn kết hôn với cháu. Người nhà cháu nói: Naomi, con biết tình hình của chúng ta bây giờ mà. Chúng ta không có gì cả. Và có một người đàn ông muốn cưới con và giúp đỡ con. Họ nói với cháu rằng, nếu cháu từ chối kết hôn, họ sẽ không chăm sóc cháu nữa".

Naomi không biết tuổi của người đàn ông sắp kết hôn cũng như việc người này đã có một vợ. Ngay sau đó cô đã tranh giành sự chú ý và tiền bạc với một người phụ nữ khác. Chồng cô thường để cô một mình mà không có tiền ăn. Chỉ nhờ lòng hảo tâm của những người hàng xóm, cô mới có thức ăn trong thời gian chồng vắng mặt dài ngày.

Cô đã phàn nàn một cách cay đắng với cha mẹ mình, nhưng số phận của cô đã được định đoạt.

"Họ nói: "Chồng con đã cưới con rồi, vì vậy con phải kiên nhẫn". Nhưng cháu đã nói với họ rằng cháu không thể kiên nhẫn với loại hôn nhân này, loại hôn nhân ép buộc mà người đàn ông đó đã đẩy cháu vào, cháu không thể kiên nhẫn với nó".

Ngay cả giữa mùa mưa, khi những con đường trở nên bùn lầy, cô lập làng của cô với phần còn lại của thế giới, vào tháng 11, Naomi vẫn có thể chạy xe ôm đến Koidu, thị trấn lớn nhất gần đó, nơi một người cô sẵn sàng cho cô vào.

Đến bây giờ bố mẹ cô mới biết cô đang ở đâu. Họ đã nói với cô ấy rằng, cô có thể ở lại trong khi họ cố gắng giải quyết mọi việc. Tuy nhiên, Naomi kiên quyết rằng cô đã xong việc với chồng và đang học cách trở thành một thợ may.

"Không có gì có thể khiến cháu quay lại với người đàn ông ấy một lần nữa vì cháu biết cháu sẽ phải chịu nhiều đau khổ. Cháu sẽ giữ vững lập trường để không quay lại".

Vì nhiều vùng nông thôn ở Sierra Leone không có trường trung học nên các bé gái tuổi vị thành niên thường chuyển đến sống cùng người thân hoặc bạn bè ở các thị trấn xa xôi để tiếp tục học hành. Mariama Conteh, khoảng 17, đã rời ngôi làng hẻo lánh gần biên giới với Guinea để đến sống với một người cô ở Koidu và đi học. Sau đó, vào tháng 4, một người đàn ông 28 tuổi trong khu nhà của họ bày tỏ sự quan tâm đến cô.

Phải mất một tháng, Mariama mới nói đồng ý trước những lời đe dọa của dì cô để gửi cô trở lại làng của mình, nơi cha cô đang vất vả để nuôi hai người vợ và 10 đứa con khác và mẹ cô sẽ rất xấu hổ khi cô trở về.

"Những người trong làng sẽ chế nhạo chúng tôi", cô nói "Thật là xấu hổ cho mẹ con tôi", cô bật lên những tiếng nức nở không thể kiểm soát khi nghĩ về tương lai. Chị gái của cô đã có thể học trung học phổ thông trước khi kết hôn, một điều hoàn toàn nằm ngoài tầm với của Mariama.

Mariama hiện đang mang thai được 7 tháng và sắp đặt em bé trên lưng thay vì cặp sách. "Nó đã xảy ra"! Chồng của Mariama cảm nhận được sự bất hạnh của cô nhưng vẫn nhiệt tình với việc mang thai và hy vọng đứa trẻ sẽ là một bé trai. Mariama cũng vậy. Nếu cô ấy có con gái, một điều chắc chắn, cô ấy nói: "Cháu sẽ không giao con mình cho bất kỳ ai. Cháu sẽ chăm sóc con mình".