TỪ NHÀ KHOA HỌC KHÍ HẬU ĐẾN NỮ TỔNG THỐNG ĐẦU TIÊN CỦA MEXICO
Khi đề cập đến các hoạt động về môi trường của bà Claudia Sheinbaum, người ta nhắc nhiều về lập trường kiên định của bà trong chống biến đổi khí hậu. Năm 2007, bà Sheinbaum từng đóng góp cho một báo cáo về biến đổi khí hậu. Sau đó, báo cáo này đã đoạt giải Nobel Hòa bình trong cùng năm.
Với việc giành chiến thắng vang dội trong cuộc tổng tuyển cử hôm 2/6, qua đó trở thành nữ tổng thống đầu tiên trong lịch sử không chỉ ở Mexico mà còn ở khu vực Bắc Mỹ, bà Claudia Sheinbaum được kỳ vọng sẽ hiện thực hóa những cam kết tranh cử của mình.
Tân Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum
Tính đến chiều 3/6 (theo giờ Việt Nam), Viện Bầu cử Quốc gia Mexico (INE) công bố kết quả kiểm phiếu sơ bộ cho thấy cựu Thị trưởng Mexico City Claudia Sheinbaum đã giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử vừa diễn ra. Cụ thể, với 57,2% số phiếu bầu, bà Claudia Sheinbaum, ứng cử viên của liên minh tranh cử Sigamos Haciendo Historia đã bỏ xa hai đối thủ còn lại là bà Xochitl Galvez và ông Jorge Alvarez Maynez với tỷ lệ phiếu bầu lần lượt là 30% và 10,3%.
Cuộc tổng tuyển cử năm 2024 là sự kiện bầu cử có quy mô lớn nhất trong lịch sử Mexico, thu hút gần 100 triệu cử tri trong và ngoài nước tham gia bỏ phiếu tại hơn 170.000 hòm phiếu trên toàn bộ 32 bang.
Trong cuộc tổng tuyển cử này, cử tri Mexico bỏ phiếu bầu Tổng thống, 500 nghị sĩ Hạ viện, 128 thành viên Thượng viện và gần 20.000 vị trí lãnh đạo địa phương.
Từ nhà khoa học khí hậu đến Tổng thống Mexico
Có ông bà ngoại di cư từ châu Âu để thoát khỏi nạn diệt chủng Holocaust, bà Claudia được sinh ra ở Thành phố Mexico vào năm 1962 trong một gia đình gốc Do Thái, có truyền thống nghiên cứu khoa học.
Trong quá trình học tại Đại học Tự trị Quốc gia Mexico (UNAM), bà năng nổ tham gia các hoạt động chính trị của sinh viên, phản đối việc tư nhân hóa giáo dục. Sau khi tốt nghiệp, bà tới Đại học California (Mỹ) theo học ngành kỹ thuật năng lượng, thông thạo tiếng Anh và lấy bằng Thạc sĩ, trước khi quay lại UNAM để học tiến sĩ.
Bà Sheinbaum (phải) thời trẻ
Kể từ năm 2000, bà Claudia tham gia chính trường và được ông Lopez Obrador lúc đó là Thị trưởng Thành phố Mexico bổ nhiệm làm người đứng đầu Sở Môi trường của thành phố.
Sau 6 năm đảm nhiệm chức vụ, bà Claudia tập trung vào nghiên cứu năng lượng, tham gia Hội đồng quốc tế về biến đổi khí hậu (IPCC) và trở thành thành viên của nhóm nhận giải Nobel Hòa bình năm 2007.
Năm 2015, bà trở thành người phụ nữ đầu tiên được bầu làm người đứng đầu quận Tlalpan của Thành phố Mexico, giữ chức vụ cho đến năm 2017. Năm 2016, bà được bầu làm người đứng đầu chính quyền toàn thành phố và một lần nữa trở thành nữ Thị trưởng đầu tiên của Thành phố Mexico. Đến tháng 6/2023, bà từ chức để tham gia vận động tranh cử chức tổng thống.
Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador (phải) giơ tay bà Claudia Sheinbaum (trái), sau buổi lễ tuyên thệ nhậm chức thị trưởng thành phố Mexico vào ngày 5/12/2018. Ảnh: AFP
Năm 2018, bà Sheinbaum trở thành người phụ nữ đầu tiên được bầu làm thị trưởng thành phố Mexico - vị trí cấp cao thường được xem là bệ phóng cho các cuộc tranh cử tổng thống trong tương lai.
Khi đề cập đến các hoạt động về môi trường của bà Sheinbaum, người ta nhắc nhiều về lập trường kiên định của bà trong chống biến đổi khí hậu.
Năm 2007, bà Sheinbaum từng đóng góp cho một báo cáo về biến đổi khí hậu. Sau đó, báo cáo này đã đoạt giải Nobel Hòa bình trong cùng năm.
Các chuyên gia cho rằng việc từng là một nhà khoa học về khí hậu nói lên phần nào về bản sắc của tân tổng thống Mexico. Đồng thời, điều này cũng sẽ tác động ít nhiều đến các chính sách liên quan đến môi trường của bà Sheinbaum trong tương lai.
Bà Claudia có 2 con và 1 cháu. Bà quen chồng là ông Jesús María Tarriba khi hai người cùng học ngành vật lý tại đại học. Hiện ông là chuyên gia về rủi ro tài chính tại Ngân hàng Mexico.
Người đấu tranh chống lại nạn sát hại phụ nữ và tội phạm
Theo Cơ quan Liên hợp quốc về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women), trung bình có 10 vụ sát hại phụ nữ mỗi ngày ở Mexico trong năm 2023. 70% phụ nữ Mexico trên 15 tuổi từng bị bạo lực ít nhất một lần trong đời, bao gồm cả quấy rối và lạm dụng tình dục. Pamela Starr, chuyên gia về Mexico tại Đại học Nam California, hy vọng Tổng thống đắc cử sẽ có một chính sách cụ thể đối phó với nạn sát hại phụ nữ.
Trước đây, bà Sheinbaum từng đề xuất thành lập các đội chuyên điều tra các vụ sát hại phụ nữ. Cuối năm 2022, bà cáo buộc Văn phòng công tố ở Morelos, một bang phía nam Mexico, bảo kê kẻ được cho là đã sát hại một phụ nữ trẻ mất tích ở thủ đô nước này.
Hiện nay, tình trạng các băng nhóm tội phạm hoạt động ở Mexico ngày càng táo tợn, khiến hơn 450.000 người thiệt mạng và 100.000 người mất tích kể từ năm 2006, gây ảnh hưởng nặng nề tới cuộc sống của người dân. Để giải quyết tình trạng này, Tổng thống đắc cử cam kết sẽ tăng cường nhân sự cho Lực lượng Vệ binh quốc gia, đồng thời hướng tới chính sách “không trừng phạt” đối với tội phạm. Phát biểu sau khi chiến thắng được công bố, bà Sheinbaum nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ dẫn dắt Mexico trên con đường hướng tới hòa bình và an ninh".
Bà Claudia Sheinbaum và những người ủng hộ
Thách thức đối với tân Tổng thống Mexico
Chiến thắng của bà Claudia Sheinbaum không nằm ngoài dự đoán của giới quan sát chính trị Mexico cũng như quốc tế, khi chính trị gia của đảng Phong trào tái thiết Quốc gia (Morena) liên tục nhận được sự ủng hộ với tỷ lệ áp đảo trong tất cả các cuộc thăm dò dư luận trước đó.
Theo Reuters, kết quả bầu cử tạm thời sẽ được công bố vào ngày 5/6 tới, trong khi kết quả bầu cử chính thức sẽ được công bố sau khi nhận được sự phê chuẩn của Tòa án Bầu cử Tư pháp Liên bang Mexico (TEPJF).
"Chúng ta đã làm nên lịch sử!", bà Sheibaum phát biểu trước những người ủng hộ sau khi kết quả kiểm phiếu sơ bộ được công bố.
Reuters nhận định, chiến thắng của bà là một bước tiến quan trọng đối với Mexico, khẳng định tiếng nói mạnh mẽ của phụ nữ trên chính trường. Tuy nhiên, đặt trong bối cảnh đất nước 130 triệu dân vẫn đang trải qua những ngày nắng nóng lịch sử, cùng với tình trạng bạo lực hoành hành và vấn nạn buôn bán ma túy ngày càng căng thẳng, những thách thức mà tân Tổng thống Mexico sẽ phải đối mặt là không hề nhỏ.
Những thách thức lớn cho nữ Tổng thống đầu tiên của MexicoNhà lãnh đạo nữ đầu tiên trong lịch sử Mexico cũng sẽ phải đối mặt với các vấn đề nghiêm trọng khác như bảo vệ môi trường, giữ thế cân bằng trong quan hệ giữa các quốc gia Mỹ Latinh và các cường quốc, nhất là khi đây được coi là cuộc tổng tuyển cử có quy mô lớn nhất trong lịch sử quốc gia Bắc Mỹ này.
Trong cương lĩnh tranh cử, bà Claudia Sheinbaum từng khẳng định sẽ tiếp tục duy trì và phát huy những di sản của Tổng thống đương nhiệm Lopez Obrador - cùng với bà là thành viên đảng Morena cầm quyền, đặc biệt là về các chính sách liên quan đến an sinh xã hội đang được đánh giá có tính ưu việt nhất trong khu vực Mỹ Latinh.
Tuy nhiên, một trong những vấn đề khiến cử tri Mexico mong mỏi nhất ở thế hệ lãnh đạo kế tiếp là cần quyết đoán và mạnh mẽ hơn trong việc ngăn chặn tình trạng các băng nhóm tội phạm hoạt động ngày càng táo tợn, gây ảnh hưởng nặng nề tới cuộc sống của người dân.
Bên cạnh đó, cuộc khủng hoảng người di cư cũng là vấn đề nổi cộm. Giới quan sát quốc tế kỳ vọng với bản lĩnh và kinh nghiệm dày dặn trên chính trường, bà Sheinbaum sẽ đem đến những di sản mới cho Mexico, giải bài toán bạo lực đầy hóc búa vẫn đang tác động tiêu cực đến quốc gia này.
Nhiều thách thức đang chờ đón tân Tổng thống Mexico
Theo dự báo của IMF, tăng trưởng kinh tế của Mexico sẽ giảm xuống còn 2,4% trong năm 2024 và tiếp tục lao dốc xuống mức 1,4% vào năm 2025. Việc chèo lái đất nước vượt qua những "sóng gió" về tài chính sẽ trở thành sứ mệnh đè nặng lên nhiệm kỳ của tân Tổng thống Mexico. Bên cạnh nhiệm vụ xử lý các vấn đề trong nước, trong số những thách thức về đối ngoại cũng đang chờ tân Tổng thống giải quyết, đó là cuộc đàm phán căng thẳng với Mỹ về dòng người di cư ồ ạt đến Mỹ qua đường Mexico, hay vấn đề hợp tác an ninh để xử lý tình trạng buôn bán ma túy vào thời điểm tệ nạn fentanyl đang hoành hành ở Mỹ.
Lãnh đạo các nước chúc mừng tân Tổng thống Mexico
Ngay sau khi thông tin được công bố, lãnh đạo các nước Cuba, Colombia, Venezuela, Bolivia, Honduras và nhiều quốc gia khác đã gửi lời chúc mừng đến tân Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum. Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel trong bài đăng trên mạng xã hội X đã chúc mừng bà Sheinbaum đắc cử, đồng thời bày tỏ sẵn sàng tiếp tục củng cố mối quan hệ hữu nghị và thúc đẩy tình đoàn kết giữa nhân dân hai nước.
Tổng thống Colombia Gustavo Petro chúc mừng người dân Mexico đã chọn ra nữ tổng thống đầu tiên trong lịch sử đất nước, nhấn mạnh mong muốn hai nước sẽ cùng nhau nỗ lực để thúc đẩy mối quan hệ đoàn kết và sự phát triển của khu vực. Trong khi đó, Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro chia sẻ niềm vui chiến thắng cùng bà Sheinbaum, còn nhà lãnh đạo Honduras Xiomara Castro hoan nghênh kết quả bầu cử Tổng thống Mexico và cho biết lãnh đạo hai nước đã nhất trí tăng cường hợp tác vì một khu vực Mỹ Latinh và Caribbean thống nhất.
Bà Claudia Sheinbaum trở thành nữ Tổng thống đầu tiên trong lịch sử không chỉ ở Mexico mà còn ở khu vực Bắc Mỹ.
Tổng Thư ký Tổ chức Các quốc gia châu Mỹ (OAS) Luis Almagro chúc mừng nữ Tổng thống đắc cử đầu tiên của Mexico, bày tỏ kỳ vọng quốc gia Mỹ Latinh này và OAS sẽ tăng cường hợp tác vì công bằng xã hội cho người dân và hợp tác trong chương trình nghị sự về phát triển toàn diện và an ninh.
PV (tổng hợp từ VGP, AFP)