pnvnonline@phunuvietnam.vn
Xét nghiệm này giúp xác định khả năng sinh sản của buồng trứng
Ảnh minh họa
Cách đây 2 năm, FDA đã "bật đèn xanh" cho phép thương phẩm xét nghiệm có tên PicoAMH Elisa của Tập đoàn Ansh Labs LCC (có trụ sở tại Webster, Texas). PicoAMH Elisa đo lượng hormone Anti-Mullerian (AMH) trong máu. Nồng độ AMH là một chỉ số giúp các bác sĩ xác định một người phụ nữ đang đến gần giai đoạn mãn kinh hoặc có khả năng đã đạt đến giai đoạn kinh nguyệt cuối cùng hay chưa. Tuy nhiên, xét nghiệm PicoAMH Elisa này chỉ được sử dụng kết hợp với các đánh giá lâm sàng và kết quả xét nghiệm khác. FDA đã xem xét dữ liệu được lấy từ 690 phụ nữ, tuổi từ 42 đến 62. Đây là những người đã tham gia vào nghiên cứu dài kỳ có tên WHNLD (Nghiên cứu liên quan đến sức khỏe phụ nữ toàn quốc). Dữ liệu cho thấy xét nghiệm PicoAMH Elisa thực sự tốt trong việc xác định nồng độ AMH trong máu và xác định những phụ nữ có kinh nguyệt cuối cùng và những phụ nữ có kinh nguyệt cuối cùng cách đó 5 năm.
Hỗ trợ xác định khả năng sinh sản
Xét nghiệm này đóng vai trò quan trọng trong việc xác định khả năng sinh sản của buồng trứng, đặc biệt ở bệnh nhân bị suy buồng trứng sớm. Nồng độ AMH sẽ hằng định, không thay đổi theo chu kỳ kinh nên có thể thực hiện vào bất kỳ ngày nào của chu kỳ kinh. Đây là ưu điểm của xét nghiệm AMH so với xét nghiệm FSH, giúp việc xét nghiệm đánh giá khả năng sinh sản của buồng trứng trở nên thuận tiện hơn. Trước đây, các xét nghiệm đánh giá chức năng buồng trứng (FSH, LH, E2) phải thực hiện vào đầu chu kỳ kinh (ngày thứ 2-4). Xét nghiệm AMH khá mới nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc xác định khả năng sinh sản của buồng trứng, đặc biệt trước khi thực hiện kích trứng hay thụ tinh trong ống nghiệm. Hiểu rõ về chỉ số này sẽ giúp ước đoán khả năng sinh con và kịp thời đưa ra các biện pháp điều trị thích hợp nhằm tăng khả năng mang thai.
Mặc dù xét nghiệm PicoAMH Elisa đã được phê duyệt song FDA cũng khuyến cáo bác sĩ lâm sàng nên đánh giá cẩn thận kết quả xét nghiệm trong bối cảnh nghiên cứu lâm sàng đầy đủ để đảm bảo không phải dừng các biện pháp tránh thai ở những phụ nữ chưa đến tuổi mãn kinh và bỏ qua xét nghiệm ở nhóm bị chảy máu tử cung do ung thư nội mạc tử cung.
Nguyên nhân gây mãn kinh
Về sinh lý, mãn kinh là giai đoạn chuyển tiếp tự nhiên giữa những năm sinh sản đến thời kỳ ngừng sinh sản và bước sang giai đoạn thứ hai của cuộc đời. Quá trình biến đổi dài, từ suy giảm chức năng rụng trứng, buồng trứng ngừng sản sinh tế bào trứng, lượng hormone thay đổi, kinh nguyệt từ rối loạn đến ngừng hẳn, teo cơ quan sinh dục... Thời kỳ này bắt đầu từ tuổi 40, kéo dài vài năm trước kỳ kinh cuối tới 1-2 năm sau đó, trung bình khoảng 10-20 năm. Các triệu chứng mãn kinh xảy ra đối với cơ thể khác nhau tùy theo mỗi người, có thể là các triệu chứng nhẹ thoáng qua hoặc mắc phải hàng loạt biến đổi tâm sinh lý. Tiêu biểu như tiểu nhiều lần, tiểu khó, cảm giác nóng bừng mặt (bốc hỏa), rối loạn giấc ngủ, ra mồ hôi trộm ban đêm, hành kinh bất thường hoặc có thể ngưng đột ngột, hoặc dần dần nhẹ đi hay nặng dần rồi ngưng hẳn, suy giảm khả năng sinh sản.
Ngoài ra còn có các thay đổi bề ngoài như tóc khô, rụng, dễ gãy, da khô, nhám, nhăn nheo do mất dần lớp mỡ dưới da. Tuyến vú mềm nhão, tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú, giọng nói bị ồm, lông chi mọc nhiều hơn. Tính khí thay đổi, tăng nhạy cảm hoặc dễ bị mất cân bằng trước những biến cố xúc cảm, tăng stress... Riêng về thể chất, đặc biệt là âm đạo, âm hộ teo dần khiến hoạt động tình dục đau đớn, khó chịu, dễ mắc chứng loãng xương, gãy xương.
Nguyên nhân gây mãn kinh chứa đựng nhiều bí ẩn nhưng chủ yếu vẫn là thay đổi về sinh học trong cơ thể. Từ độ tuổi 30 trở đi, trong cơ thể người phụ nữ bắt đầu suy giảm hormone estrogen. Estrogen có vai trò quan trọng trong việc duy trì sắc đẹp và sinh lý của phụ nữ. Estrogen do các tế bào hạt của buồng trứng tiết ra, gọi là nội tiết tố nữ. Estrogen giúp cho người phụ nữ có dáng hình mềm mại, giữ nước và mỡ dưới da, làm cho da người phụ nữ mềm mại. Estrogen làm phát triển các đặc tính sinh dục nữ như tăng sinh các mô ở cơ quan sinh dục như tăng sinh tuyến vú, làm cho vú to và chắc, kích thích mọc lông nách, lông mu... Đến độ tuổi tiền mãn kinh, lượng hormone này giảm dần dẫn đến tình trạng thiếu hụt hormone, gây ra các triệu chứng kể trên.