Chuyên gia chỉ ra những điểm mới quan tâm đến phụ nữ trong dự thảo Luật Dân số

Dự án Luật Dân số gồm có 8 chương, 28 Điều, cơ bản kế thừa một số nội dung về quy mô, cơ cấu, phân bố dân số thuộc Pháp lệnh Dân số và quy định cụ thể hơn các chính sách, biện pháp về nâng cao chất lượng dân số, truyền thông, vận động, giáo dục về dân số.

Bộ Y tế cho biết, dự thảo Luật Dân số được xây dựng nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 21-NQ/TW, tập trung chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. Dự thảo đề cập nhiều nội dung cụ thể, toàn diện trên các phương diện quy mô, cơ cấu, chất lượng dân số và công tác quản lý.

Về quy mô dân số, dự thảo quy định các biện pháp duy trì mức sinh thay thế, đồng thời bảo đảm quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc sinh con - bao gồm quyền tự quyết định thời gian sinh, số con và khoảng cách giữa các lần sinh. Dự thảo tiếp tục kế thừa những quy định phù hợp của Pháp lệnh Dân số năm 2003, như các nội dung về kế hoạch hóa gia đình, tuyên truyền, tư vấn và cung cấp dịch vụ sinh sản an toàn.

Về cơ cấu dân số, Luật Dân số mới sẽ đưa ra các biện pháp giảm thiểu lựa chọn giới tính thai nhi, hướng tới bảo đảm cân bằng giới tính khi sinh theo quy luật tự nhiên. Đồng thời, dự thảo cũng nhấn mạnh việc tận dụng lợi thế cơ cấu dân số vàng, thích ứng với tình trạng già hóa dân số và chuẩn bị cho giai đoạn dân số già.

Về nâng cao chất lượng dân số, dự thảo bổ sung nhiều chính sách quan trọng như tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn và sinh con, tầm soát, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh, hướng tới xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh.

Về các biện pháp thực hiện công tác dân số, dự thảo quy định cụ thể về tuyên truyền, truyền thông, giáo dục, bảo đảm nhân lực và tài chính, nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế, cũng như lồng ghép yếu tố dân số trong các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Các quy định về phân bố dân số hợp lý tiếp tục được kế thừa từ Pháp lệnh Dân số năm 2003.

Về quản lý nhà nước và trách nhiệm của các bên liên quan, dự thảo làm rõ vai trò quản lý của Chính phủ, Bộ Y tế, các cơ quan, tổ chức liên quan, cùng trách nhiệm của gia đình và cá nhân trong công tác dân số.

Bộ Y tế cũng cho biết, một số nội dung về dân số đã được điều chỉnh trong các luật khác như Luật Hôn nhân và Gia đình, Luật Người cao tuổi, Luật Bình đẳng giới, Luật Trẻ em, Luật Thanh niên, Luật Khám bệnh, chữa bệnh… Do đó, Luật Dân số sẽ không lặp lại các quy định này nhằm bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế đang xây dựng Dự án Luật Phòng bệnh, trong đó có chính sách bảo đảm dinh dưỡng hợp lý theo vòng đời và theo từng nhóm đối tượng, góp phần nâng cao tầm vóc, thể lực người Việt Nam.

Dự thảo Luật Dân số áp dụng đối với công dân Việt Nam, người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch đang sinh sống tại Việt Nam, cùng các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước có liên quan đến công tác dân số tại Việt Nam.

Trong cuộc họp giữa Bộ Y tế với một số bộ, ngành, hội, đoàn thể liên quan rà soát dự thảo Luật Dân số nhằm hoàn thiện chi tiết hồ sơ trình Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên khẳng định, dự án Luật Dân số góp phần quan trọng từng bước cải thiện vấn đề dân số gắn với giữ vững quốc phòng - an ninh, phát triển kinh tế - xã hội.

Chia sẻ về những điểm mới trong dự thảo Luật Dân số, thể hiện rõ sự quan tâm đặc biệt đến phụ nữ, nhất là phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, phụ nữ ở vùng khó khăn, vùng dân tộc thiểu số, GS.TS Giang Thanh Long - Giảng viên cao cấp Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, chuyên gia kinh tế học về Dân số và Chính sách xã hội -cho biết:

"Dự thảo Luật Dân số đã có những thay đổi rất căn cơ so với trước đây. Nếu như trước kia, chính sách dân số chủ yếu tập trung khống chế số lượng con, thậm chí có những quy định xử phạt người sinh trên hai con, thì nay chúng ta đã chuyển hướng từ quản lý số lượng sang nâng cao chất lượng dân số.

Điều đó cho thấy Nhà nước đã coi việc sinh con là quyền của mỗi người, đồng thời hướng tới xây dựng các chính sách hỗ trợ tốt nhất để người dân có thể chủ động quyết định việc sinh đẻ và chăm sóc con cái.

Dự thảo luật cũng dành nhiều nội dung tập trung vào cải thiện sức khỏe sinh sản, đặc biệt là với phụ nữ vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số - nơi có tỷ suất sinh cao nhưng tỷ lệ tử vong sơ sinh cũng lớn. Việc mở rộng dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản chất lượng không chỉ ở đô thị mà cả nông thôn, miền núi là một trong những điểm nhấn quan trọng.

Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản cho phụ nữ cũng được chú trọng, góp phần giúp chị em tiếp cận tốt hơn với các dịch vụ y tế và nâng cao chất lượng cuộc sống".