Những người vợ bị 'cướp trắng'

Theo Nhà nghiên cứu Phạm Thị Minh Hằng, Trung tâm nghiên cứu Giới, Gia đình và Môi trường trong Phát triển  (CGFED): “Ở Việt Nam, sau khi ly hôn, người phụ nữ rơi vào tình cảnh trắng tay khá phổ biến. Với những tài sản lớn như đất đai, nhà cửa, người phụ nữ thường không có tên trong các giấy tờ sở hữu. Do văn hóa truyền thống, sau khi lập gia đình, người phụ nữ thường ở và sinh hoạt chung vớigia đình chồng, nên người đứng tên trong giấy tờ đất đai vẫn là bố mẹ chồng. Trong trường hợp ở riêng, thì cặp vợ chồng trẻ vẫn thường ở mảnh đất do gia đình chồng chia cho. Gia đình người con gái cũng ít khi chia tài sản đất đai cho con gái với suy nghĩ “con gái là con người ta”. Bản thân các chị cũng thường nhường lại quyền sở hữu tài sản, đất đai cho anh em trai của mình vì cho rằng các anh em trai mới là người phụng dưỡng bố mẹ khi về già, vì thế, các anh em trai được hưởng quyền thừa kế đất đai là chuyện đương nhiên. Do vậy, thực tế đa số họ hầu như không nắm trong tay quyền sở hữu đất đai. Trong nghiên cứu mới đây về quyền tiếp cận đất đai của phụ nữ, mới có 19,4% người vợ đứng tên trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong các đối tượng được khảo sát (UNDP).
Với quan niệm “đàn ông xây nhà”, lo những “công to việc lớn” trong nhà, nên trong quá trình chung sống, người chồng thường đứng tên trong các giấy tờ mua sắm những tài sản lớn trong nhà. Điều này tồn tại ngay cả với những gia đình có người vợ là người mang về thu nhập chính. Những công lao đóng góp, vun đắp của người vợ cho gia đình trong quá trình chung sống thường không được thừa nhận do quan niệm đó là nghĩa vụ và bổn phận của người phụ nữ với gia đình và gia đình chồng. Bên cạnh đó, việc tự thỏa thuận về tài sản trong quá trình ly hôn cũng làm cho người phụ nữ bị thiệt thòi hơn do họ thiếu kiến thức về quyền tài sản cũng như thiếu những hỗ trợ tư pháp cần thiết để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình. Quá trình tố tụng kéo dài cũng khiến cho người phụ nữ thường chấp nhận thiệt thòi để có thể nhanh chóng được “giải thoát”.