Phụ nữ dân tộc thiểu số khởi nghiệp góp phần nâng cao vị thế của phụ nữ trong gia đình và xã hội

- Bà có thể phác họa bức tranh chung về khởi nghiệp của phụ nữ dân tộc thiểu số tại Vĩnh Long hiện nay?

Là tỉnh ven biển vùng đồng bằng sông Cửu Long với dân số hơn 1 triệu người, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm trên 33%, chủ yếu là người Khmer. Đây là một trong những địa phương có đặc thù văn hóa - xã hội đa dạng và phong phú. Với phẩm chất cần cù, chịu khó, nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số đã mạnh dạn khởi sự kinh doanh và bước đầu đạt được thành công đáng khích lệ.

Trong giai đoạn 2017-2023, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Trà Vinh (cũ) đã tổ chức nhiều hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp. Có đến 608 ý tưởng dự thi cấp tỉnh, trong đó một số ý tưởng tiêu biểu được tham dự các cuộc thi khởi nghiệp cấp Trung ương và đạt giải cao, điển hình như dự án "Sản xuất mật hoa dừa" của chị Thạch Thị Chal Thy được lọt vào top 20 dự án khả thi toàn quốc, nhận hỗ trợ đầu tư 300 triệu đồng.

Ngoài ra, phong trào phụ nữ khởi nghiệp còn gắn với chương trình OCOP: trong tổng số 291 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP, có tới 104 sản phẩm của 73 chủ thể là phụ nữ.

Không chỉ dừng lại ở con số, thành công này đã giúp nhiều chị em dân tộc thiểu số tự tin hơn, khẳng định vị trí trong gia đình và xã hội. Những mô hình khởi nghiệp gắn với sản phẩm từ dừa, chế biến nông sản, dệt thổ cẩm, du lịch cộng đồng, ẩm thực truyền thống Khmer… vừa phát huy bản sắc văn hóa, vừa tạo giá trị kinh tế bền vững.

Đặc biệt, sự hỗ trợ từ Đề án 939 "Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp" và các chính sách dân tộc đã tạo nền tảng quan trọng cho sự phát triển này.

- Bên cạnh những kết quả tích cực, phụ nữ dân tộc thiểu số ở đây đang gặp phải những khó khăn, thách thức nào trong quá trình khởi nghiệp, thưa bà?

Có thể nói, hành trình khởi nghiệp của phụ nữ dân tộc thiểu số ở Vĩnh Long vẫn còn đối diện với nhiều rào cản. Trước hết là khó khăn về vốn. Dù đã có các nguồn quỹ hỗ trợ, tín dụng ưu đãi, nhưng phần lớn chị em thiếu tài sản thế chấp, thiếu thông tin để tiếp cận vốn, nên cơ hội mở rộng sản xuất, kinh doanh còn hạn chế.

Thứ hai là trình độ học vấn và kỹ năng quản lý. Nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số có trình độ học vấn thấp, dẫn đến khó khăn trong việc tiếp cận kiến thức kinh doanh hiện đại. Họ thiếu các kỹ năng quan trọng như quản lý tài chính, lập kế hoạch kinh doanh, ứng dụng công nghệ thông tin, marketing… Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Một thách thức khác là rào cản ngôn ngữ và văn hóa. Giao tiếp bằng tiếng Việt đôi khi vẫn là trở ngại, đặc biệt khi làm việc với đối tác, khách hàng ở ngoài cộng đồng. Quan niệm truyền thống về vai trò phụ nữ trong gia đình còn nặng nề, khiến chị em vừa phải lo kinh tế vừa gánh vác việc nhà, dẫn đến áp lực lớn và hạn chế thời gian dành cho kinh doanh.

Ngoài ra, cơ sở hạ tầng ở vùng sâu, vùng xa chưa đồng bộ, việc vận chuyển hàng hóa và tiếp cận thị trường còn nhiều khó khăn. Công nghệ số chưa được áp dụng rộng rãi, trong khi đây là xu thế tất yếu. Có thể thấy, để khởi nghiệp thành công, phụ nữ dân tộc thiểu số phải nỗ lực gấp đôi, thậm chí gấp ba so với các nhóm khác.

- Nhiều chị em đã vượt qua khó khăn và tạo nên những mô hình khởi nghiệp thành công. Bà có thể chia sẻ một số ví dụ tiêu biểu?

Đúng vậy, bên cạnh khó khăn, đã có nhiều mô hình thành công minh chứng cho bản lĩnh, sự sáng tạo và khả năng thích ứng của phụ nữ dân tộc thiểu số.

Chẳng hạn, cơ sở cá khô Thành The của chị Thạch Thị The (xã Định An) đã phát triển từ quy mô hộ gia đình thành cơ sở sản xuất với năng suất hơn 1 tấn sản phẩm mỗi tháng, tiêu thụ rộng rãi tại Vĩnh Long và TPHCM.

Một ví dụ khác là mô hình bánh tét của chị Thạch Thị Di (xã Phước Hảo, huyện Châu Thành - cũ). Chị không chỉ giữ hương vị truyền thống mà còn đa dạng hóa nguyên liệu, hiện đại hóa quy trình, đạt sản lượng 200-300 bánh/ngày, tăng vọt lên 5.000-7.000 bánh/ngày vào dịp lễ Tết.

Đặc biệt, Công ty TNHH Trà Vinh Farm (Sokfarm) của chị Thạch Thị Chal Thy đã đưa sản phẩm "Mật hoa dừa" đạt chứng nhận OCOP 4 sao, xuất khẩu sang nhiều thị trường quốc tế. Đây là điển hình cho khởi nghiệp sáng tạo, tận dụng lợi thế địa phương và vươn ra thế giới.

Ngoài ra, nhiều mô hình khác như sản xuất thủ công mỹ nghệ từ lá dừa, bẹ chuối; homestay gắn với văn hóa Khmer; dịch vụ ẩm thực truyền thống… cũng đang được nhân rộng. Những mô hình này không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho gia đình, mà còn góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa, phát triển du lịch và xây dựng thương hiệu địa phương.

- Theo bà, cần những giải pháp gì để giúp phụ nữ dân tộc thiểu số tại Vĩnh Long vượt qua thách thức, khởi nghiệp bền vững?

Để khởi nghiệp của phụ nữ dân tộc thiểu số bền vững, cần có sự đồng bộ từ nhiều phía.

Thứ nhất, tăng cường truyền thông và nâng cao nhận thức. Cần đa dạng hóa phương thức truyền thông bằng song ngữ, truyền thông trực quan, mạng xã hội, gắn với các chùa, lễ hội Khmer để chị em dễ tiếp cận.

Thứ hai, hỗ trợ đào tạo kỹ năng và ứng dụng công nghệ số. Cần mở các lớp tập huấn về quản lý tài chính, marketing, thương mại điện tử, kỹ năng lãnh đạo. Việc kết nối sản phẩm với sàn thương mại điện tử, kinh tế số sẽ mở ra thị trường rộng lớn hơn.

Thứ ba, tạo điều kiện tiếp cận vốn và mở rộng mạng lưới hỗ trợ. Ngoài vốn tín dụng chính sách, cần phát triển mạnh các quỹ hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp, tổ chức hùn vốn xoay vòng, quỹ tiết kiệm tín dụng, đồng thời kết nối doanh nghiệp, chuyên gia để cố vấn cho chị em.

Thứ tư, phát huy vai trò của tổ chức Hội và sự phối hợp liên ngành. Hội LHPN cần tiếp tục đồng hành, giám sát, phản biện xã hội, kịp thời nắm bắt nhu cầu của hội viên. Đồng thời, cần mở rộng quan hệ đối tác trong và ngoài nước, huy động nguồn lực xã hội để hỗ trợ khởi nghiệp cho phụ nữ.

Cuối cùng, quan trọng không kém là nâng cao sự tự tin, tinh thần làm chủ của phụ nữ dân tộc thiểu số. Khi chị em dám nghĩ, dám làm, chủ động tham gia vào kinh tế, họ không chỉ thoát nghèo mà còn góp phần xây dựng cộng đồng Khmer và tỉnh Vĩnh Long phát triển bền vững.

-Trân trọng cảm ơn bà!