"Bình đẳng không chỉ là khẩu hiệu, mà là công việc cụ thể, bền bỉ từng ngày"

Câu nói ấy không chỉ là thông điệp mà đã trở thành triết lý xuyên suốt, định hình chặng đường 10 năm (2015-2025) đầy tự hào của Khoa Giới và Phát triển, Học viện Phụ nữ Việt Nam.

Tiên phong trong đào tạo và nghiên cứu về giới

Được thành lập ngày 1/10/2015, Khoa Giới và Phát triển đã khẳng định vai trò đơn vị tiên phong và duy nhất ở Việt Nam đào tạo cử nhân chuyên ngành Giới và Phát triển, góp phần quan trọng vào việc hiện thực hóa mục tiêu về một xã hội công bằng, tiến bộ và phát triển bền vững.

Sự ra đời của Khoa Giới và Phát triển được PGS.TS. Trần Quang Tiến, Giám đốc Học viện Phụ nữ Việt Nam, khẳng định là một chiến lược quan trọng nhằm nâng cao uy tín và khẳng định thương hiệu của Học viện. 

Sau 10 năm, Khoa đã chứng minh được vai trò hạt nhân và sự đóng góp đặc biệt của mình, nhất là trong bối cảnh toàn cầu đang nỗ lực thực hiện Chương trình nghị sự 2030 về Phát triển bền vững, với nguyên tắc cốt lõi "Không thể có phát triển bền vững nếu không có tiến bộ về bình đẳng giới".

Khoa Giới và Phát triển tự hào là cơ sở giáo dục đại học đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam đào tạo cử nhân ngành này (Mã ngành: 73410399), tạo nên một bản sắc đặc thù không dễ hòa lẫn. Triết lý giáo dục của Học viện là Giáo dục toàn diện, chất lượng và bình đẳng, trong đó yếu tố bình đẳng giới đóng vai trò trọng tâm.

10 năm qua, Khoa Giới và Phát triển đã nỗ lực xây dựng một môi trường học thuật chất lượng, thực tiễn và hội nhập với đội ngũ giảng viên giàu kinh nghiệm. Trong đó, hơn 70% giảng viên của Khoa có học vị , học hàm: Tiến sĩ, Phó Giáo sư. Nhiều giảng viên từng tham gia các chương trình quốc tế.

Giảng viên Khoa Giới và Phát triển không chỉ đào tạo trong ngành Giới và Phát triển mà còn lồng ghép kiến thức giới vào các ngành khác như Quản trị kinh doanh, Luật, Truyền thông đa phương tiện, Công nghệ thông tin, góp phần nâng cao nhận thức giới cho toàn bộ sinh viên Học viện.

Theo PGS.TS. Dương Kim Anh, Phó Giám đốc Học viện, Trưởng Khoa Giới và Phát triển, chặng đường 10 năm qua, bên cạnh giảng dạy và phục vụ cộng đồng, đội ngũ giảng viên của Khoa đã có hơn 100 công bố khoa học (trong nước và quốc tế), thực hiện gần 100 đề tài nghiên cứu các cấp (cấp Bộ, Nafosted) với các chủ đề đa dạng như: bạo lực trên cơ sở giới, quấy rối tình dục, an toàn cho phụ nữ trong không gian mạng, vai trò của người mẹ trong bối cảnh chuyển đổi số, tăng cường cơ hội ứng cử cho cán bộ nữ dân tộc thiểu số…

Không những thế, các giảng viên đã biên soạn thành công 10 tập bài giảng và giáo trình chuyên sâu, giải quyết vấn đề thiếu hụt nguồn tài liệu học thuật ban đầu, bao gồm: Giới trong Chính sách Công, Giới trong Kinh tế và Quản trị, Lồng ghép giới, Đánh giá tác động giới, và Phụ nữ học.

85% sinh viên có việc làm sau khi tốt nghiệp

Trong một thập kỷ, Khoa Giới và Phát triển đã tuyển sinh thành công 10 khóa cử nhân và đào tạo hơn 400 cử nhân ra trường (tính đến K9). Theo khảo sát, tỉ lệ sinh viên có việc làm sau tốt nghiệp đạt trên 85%. Cựu sinh viên của Khoa sau khi ra trường đã nắm giữ nhiều vai trò quan trọng tại các tổ chức quốc tế (UN Women, UNDP, Oxfam), cơ quan hoạch định chính sách, doanh nghiệp xã hội và dự án phát triển.

10 năm qua, nhiều sinh viên của Khoa đã giành được học bổng du học tại các quốc gia như Úc, Nga, Thái Lan. Sinh viên Khoa Giới và Phát triển nổi bật không chỉ trong học thuật mà còn trong các lĩnh vực văn hóa - nghệ thuật.

Tiếp nối sự thành công của đội ngũ giảng viên, sinh viên của Khoa cũng tích cực tham gia hơn 50 nghiên cứu khoa học sinh viên các cấp trong 10 năm, mang về những giải thưởng danh giá như Giải Nhì nghiên cứu khoa học cấp Bộ (2024), Giải Nhất, Nhì, Ba cấp Học viện, thúc đẩy đam mê nghiên cứu cho thế hệ trẻ.

Lan tỏa giá trị nhân văn

Tinh thần trách nhiệm xã hội và khả năng thực hành giới là điểm mạnh cốt lõi của sinh viên Khoa Giới và Phát triển. Sinh viên được rèn luyện trực tiếp trong môi trường thực tế thông qua các môn học thực hành như: Phân tích giới, Lồng ghép giới, Xây dựng và Quản lý dự án phát triển, Tuyên truyền vận động cộng đồng.

Bên cạnh đó, sinh viên được thử sức mình với các dự án cộng đồng như "Thanh niên tham gia xóa bỏ định kiến giới và thúc đẩy bình đẳng giới tại Việt Nam" hay "Thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng dễ bị tổn thương". Sinh viên Phan Minh Nguyệt (K12, Khoa Giới và Phát triển chia sẻ, đây là cơ hội để được kết nối với các tổ chức lớn và có thêm niềm tin theo đuổi con đường đã chọn.

Những chuyến đi thực tế không chỉ mang lại kiến thức mà còn gieo vào sinh viên lòng trắc ẩn và tư duy phản biện, giúp họ nhận diện và thấu hiểu sâu sắc các vấn đề xã hội như tảo hôn, bạo lực gia đình, và thiếu công bằng trong tiếp cận dịch vụ.

Với những nền tảng vững chắc, 10 năm qua, Khoa Giới và Phát triển đã đạt được những thành tích tập thể đáng tự hào. Tiêu biểu là 6 năm đạt danh hiệu Tập thể Lao động Xuất sắc, khen thưởng về truyền thông bình đẳng giới và khai thác nguồn lực quốc tế…

Trong chặng đường tiếp theo, Khoa Giới và Phát triển đang hướng tới những mục tiêu đầy tham vọng. Theo đó, Khoa sẽ phấn đấu mở mã ngành đào tạo Thạc sĩ Giới và Phát triển trong 5 năm tới, xây dựng chương trình Tiến sĩ trong 10 năm tới. 

Bên cạnh đó, Khoa cũng định hướng mở thêm các chương trình kết nối liên ngành để mở rộng cơ hội nghề nghiệp: Giới và Truyền thông, Giới và Công nghệ thông tin, Giới và Chính sách Công, Giới và Luật pháp.

Ở phương diện nghiên cứu, PGS.TS. Dương Kim Anh cho biết, Khoa sẽ tăng cường quan tâm đến lý luận giới và mở rộng các chủ đề nghiên cứu mới như "cổ tức giới", "lợi tức dân số". Bên cạnh đó là việc tăng cường áp dụng các công cụ thực hành giới như phân tích giới, lồng ghép giới, đánh giá tác động giới trong các đề tài cấp Bộ, cấp Nhà nước, Nafosted. 

Trên bình diện phục vụ cộng đồng, Khoa sẽ tiếp tục phát huy thế mạnh qua các môn học thực hành để sinh viên trực tiếp rèn luyện trong môi trường thực tế.

Hành trình thay đổi

Chương trình Kỷ niệm "10 năm thành lập Khoa Giới và Phát triển - Thanh xuân tươi đẹp và hành trình cùng nhau tiến bước" vừa diễn ra tại Học viện Phụ nữ Việt Nam đánh dấu một thập kỷ tiên phong đào tạo và lan tỏa các giá trị tiến bộ về bình đẳng giới, công bằng xã hội. Sự kiện không chỉ là nơi tôn vinh những thành tựu của Khoa mà còn là diễn đàn để các thế hệ cán bộ, sinh viên và cựu sinh viên chia sẻ những câu chuyện truyền cảm hứng về hành trình kiến tạo thay đổi.

Trong không khí xúc động và tự hào, cựu sinh viên Bế Thị Ngọc Hà (Khóa 3, ngành Giới và Phát triển), hiện là Thạc sĩ Nghiên cứu về Giới và Phụ nữ tại Đại học Flinders (Úc) và Cán bộ dự án tại Tổ chức Medipeace Vietnam, đã chia sẻ câu chuyện 10 năm gắn bó với ngành học, cũng là hành trình cô gái dân tộc thiểu số này phá vỡ những khuôn mẫu định kiến.

Xuất thân từ một ngôi làng nhỏ ở vùng sâu, vùng xa tỉnh Cao Bằng, nơi định kiến giới còn nặng nề, Ngọc Hà đã phải đối diện với những câu hỏi như: "Sao bố mẹ không sinh thêm con trai?" hay "Con gái nên chọn ngành sư phạm hoặc kế toán". Thế nhưng, vào năm 2015, Hà đã mạnh dạn chọn ngành Giới và Phát triển – một lĩnh vực hoàn toàn mới mẻ tại Việt Nam, và tự hào là một trong những sinh viên khóa đầu tiên.

Đối với Ngọc Hà, Khoa Giới và Phát triển không chỉ là nơi học tập lý thuyết mà còn là "cái nôi nuôi dưỡng tư duy phản biện, lòng trắc ẩn và khát vọng đóng góp cho xã hội". Nhờ những kiến thức và kỹ năng được rèn luyện, Hà đã có đủ động lực để đưa ra những quyết định táo bạo, đi ngược lại lời khuyên truyền thống.

Khi tốt nghiệp bậc Cử nhân, thay vì tìm công việc ổn định gần nhà, Ngọc Hà đã chọn làm việc tại ChildFund Vietnam - một tổ chức phi chính phủ quốc tế hoạt động để giảm nghèo cho trẻ em Việt Nam. Cô đã chấp nhận quãng đường di chuyển gần 15 tiếng và đổi 3 tuyến xe khách chỉ để được làm công việc mình yêu thích và áp dụng kiến thức đã học.

Quyết tâm theo đuổi con đường tri thức của Hà còn thể hiện rõ khi cô chia sẻ dự định học Thạc sĩ. Những câu hỏi như: "Học nữa thì bao giờ lấy chồng?" một lần nữa xuất hiện, nhưng không thể ngăn cản cô nhận Học bổng Chính phủ Úc, theo học tại Đại học Flinders.

Sau khi trở về Việt Nam với tấm bằng Thạc sĩ, Ngọc Hà lại tiếp tục gây bất ngờ khi chọn làm cán bộ dự án tại Medipeace Vietnam - một tổ chức hỗ trợ trẻ em khuyết tật và cộng đồng - thay vì nhận các vị trí lương cao tại các trường đại học hay tổ chức lớn. Đây là quyết định xuất phát từ ưu tiên được làm việc trực tiếp với cộng đồng, đúng với giá trị mà cô theo đuổi.

Hành trình 10 năm của Bế Thị Ngọc Hà chính là minh chứng sống động nhất cho thông điệp: "Con gái có thể làm được bất cứ điều gì" và Khoa Giới và Phát triển đã thành công trong việc gieo những hạt mầm thay đổi, truyền cảm hứng và trao quyền cho nhiều thế hệ sinh viên, giúp họ tự tin quyết định cuộc đời mình và lan tỏa những giá trị tốt đẹp đến cộng đồng.

Còn câu chuyện của sinh viên Tăng Văn Kỳ (K10, ngành Giới và Phát triển) đã chạm đến trái tim của nhiều người. Văn Kỳ là đại diện cho thế hệ sinh viên sắp rời ghế nhà trường đã chia sẻ sự vinh dự khi được chứng kiến khoảnh khắc trọng đại ghi dấu 10 năm xây dựng và phát triển của Khoa.

Tăng Văn Kỳ mô tả Khoa Giới và Phát triển là ngôi nhà thân thiết, nơi sự tận tâm của thầy cô và tinh thần sẻ chia của bạn bè đã xua tan mọi bỡ ngỡ ban đầu. Nơi đây không chỉ là cái nôi truyền thụ kiến thức chuyên môn mà còn là nơi gieo vào mỗi sinh viên niềm tin, trách nhiệm và khát vọng về bình đẳng giới, hạnh phúc và phát triển bền vững.

Văn Kỳ hồi tưởng những chuyến đi thực tế quý giá: "Em được các cô thầy đưa đến nhiều miền của Tổ quốc để cảm nhận sự hạnh phúc từ bữa ăn 3.000 đồng của những đứa trẻ vùng cao". 

Chàng sinh viên mô tả khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ của bản làng, ruộng bậc thang, núi mây hòa quyện - một sự xa xỉ đối với người thành phố. Tuy nhiên, chính khi "lắng lại và nhìn sâu dưới lăng kính giới", những vấn đề nhức nhối nhất của xã hội lại hiện hữu như: nạn tảo hôn, đói nghèo dai dẳng, bạo lực gia đình và tình dục, sự thiếu công bằng trong tiếp cận y tế, giáo dục.

Câu chuyện của một sinh viên nam như Văn Kỳ đã đưa ra một góc nhìn mới mẻ và đầy nhân văn về việc phá vỡ định kiến giới. Kỳ chia sẻ về khoảnh khắc xúc động khi chứng kiến những hoàn cảnh khó khăn: "Và một chàng trai như em, đã để cho những giọt nước mắt tự nhiên rơi".

Với Kỳ, đây không chỉ là phản ứng cá nhân, mà là bài học sâu sắc nhất mà Khoa mang lại trong hành trình 4 năm theo học tại Học viện Phụ nữ Việt Nam. 

"Nam giới cũng có thể khóc khi buồn, khi vui, khi hạnh phúc. Chúng em học được sự tự do, thoải mái khi bộc lộ cảm xúc của mình. Việc được học cách thấu hiểu, sẻ chia và phát triển tư duy phản biện và sự nhạy cảm giới đã trở thành hành trang quý giá nhất, giúp chúng em dấn thân để đóng góp cho xã hội", Văn Kỳ bộc bạch.

Hiện tại, Khoa Giới và Phát triển đang sẵn sàng cho những bước tiến xa hơn, tiếp tục là địa chỉ uy tín hàng đầu trong đào tạo, nghiên cứu và phục vụ cộng đồng, đồng hành cùng thế hệ trẻ vì một Việt Nam công bằng, tiến bộ và bền vững.