Chiêu trò lừa đảo "con bị tai nạn đi cấp cứu": Vì sao khó truy bắt đối tượng?

Cảnh báo từ Bộ GD&ĐT 

Theo thông tin Bộ Công an, đầu tháng 3 đến nay, chỉ riêng TP Hồ Chí Minh đã ghi nhận 14 trường hợp phụ huynh bị lừa đảo dưới chiêu thức “con đang cấp cứu” với tổng số tiền 825 triệu đồng. Trước tình hình tội phạm lừa đảo hoạt động trên diện rộng, Bộ GD&ĐT đã phát đi cảnh báo. 

Theo đó, Bộ GD&ĐT đã có văn bản gửi các Sở GD&ĐT, trường đại học, học viện, cao đẳng sư phạm thông báo thủ đoạn lừa đảo phụ huynh học sinh. Bộ GD&ĐT cho biết, thủ đoạn của các đối tượng sử dụng là tự xưng giáo viên thể dục, nhân viên y tế nơi học sinh đang học gọi điện thoại thông báo cho phụ huynh về việc con bị té ngã khi hoạt động thể dục, con bị tai nạn dẫn tới chấn thương sọ não đang nhập viện nên cần tiền để mổ gấp.

Đối tượng tạo sự tin tưởng bằng cách thông tin chính xác về tên, tuổi của học sinh, phụ huynh, sau đó chuyển điện thoại cho nạn nhân đến 1 người tự xưng là bác sĩ khoa cấp cứu bệnh viện để trao đổi, thông tin về tình trạng bệnh kèm yêu cầu chuyển tiền để mổ cấp cứu gấp.

Do tâm lý lo lắng, nhiều phụ huynh học sinh không nghi ngờ và đã chuyển tiền qua số tài khoản ngân hàng do đối tượng cung cấp. Vụ việc này đã gây ảnh hưởng tiêu cực, tạo tâm lý hoang mang, lo lắng cho phụ huynh, học sinh, sinh viên về công tác bảo đảm an ninh, an toàn trong các nhà trường và cơ sở giáo dục.

Khởi phát từ TPHCM, đến nay, tại nhiều tỉnh, thành phố (trong đó có Hà Nội), cơ quan công an đã ghi nhận các thông tin trình báo của người dân về việc bị các đối tượng lừa đảo bằng thủ đoạn như trên.

Mới đây nhất, vào ngày 14/3, Công an quận Nam Từ Liêm (Hà Nội) tiếp nhận đơn trình báo lừa đảo của chị V.T.H. (SN 1978, trú tại quận Hoàng Mai, Hà Nội). Cụ thể, khi đang làm việc tại một công ty nằm trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, chị H. nhận được điện thoại của một người tự xưng là giáo viên đang công tác tại ngôi trường nơi con chị theo học.

Qua trao đổi, đối tượng thông báo con chị bị ngã từ tầng 3 của trường và hiện đang cấp cứu tại Bệnh viện Việt Đức trong tình trạng nguy kịch. Sau đó, đối tượng đã nối máy để chị H. nói chuyện với một đối tượng khác tự xưng là bác sĩ. Đối tượng này thông báo tình hình sức khỏe của con chị H. và yêu cầu chị chuyển tiền để làm thủ tục nhập viện và phẫu thuật gấp.

Chị H. sau đó đã 2 lần chuyển vào số tài khoản do đối tượng cung cấp tổng số tiền là 200 triệu đồng. Sau khi chuyển tiền, chị H. đã liên lạc với nhà trường và biết bản thân bị lừa nên đã đến cơ quan công an trình báo.

Một nạn nhân khác ở Hà Nội là anh anh L.X.H (SN 1980, tại Thụy Khuê, Q.Tây Hồ) cũng bị lừa bằng thủ đoạn tương tự và anh H. đã mất 40 triệu đồng. Sau khi chuyển tiền, anh H. kiểm tra lại nhà trường thì phát hiện mình bị lừa đã trình báo tại cơ quan Công an.

Trò lừa đảo vô nhân tính

Nói về loại tội phạm mới xuất hiện này, Thượng tá, TS. Đào Trung Hiếu (ảnh dưới), chuyên gia nghiên cứu tội phạm, cho rằng, các đối tượng đã "đánh" được vào tâm lý của phụ huynh là tình thương yêu con. Khi nghe tin con bị tai nạn, nhiều người đã bủn rủn chân tay, đây chính là thời điểm sự sáng suốt xuống đến mức thấp nhất.

"Đặt vào trong tình huống con bị tai nạn nặng, hiếm người giữ được sự bình tĩnh cần thiết để kiểm tra lại thông tin. Đối tượng đã đánh vào điểm yếu tâm lý để dẫn dụ nạn nhân, thực hiện hành vi lừa đảo. Đây là trò lừa rất tinh quái và vô nhân tính", TS Hiếu nói.

Thời gian qua đã có rất nhiều trò lừa thông qua mạng viễn thông nhưng theo ông Hiếu, trò lừa bằng chiêu thức "con bị tai nạn" có sự khác biệt bởi đối tượng nắm rất rõ thông tin về nạn nhân, chúng có dữ liệu về cá nhân nạn nhân. Vì sao đối tượng có được thông tin này?

"Theo tôi, nguồn thông tin có thể lọt ra từ cá nhân của học sinh, từ các nhóm phụ huynh học sinh hoặc cũng có thể từ các trung tâm mà học sinh tham gia như lớp học thêm... Có thể vô tình nên danh sách bị lọt như mất điện thoại, cũng có thể chính những người quản lý dữ liệu bán thông tin ra ngoài", TS Hiếu dự đoán.

Mặc dù đã có hàng chục nạn nhân bị lừa bằng chiêu thức “con đang cấp cứu” nhưng đến thời điểm này, việc truy bắt đối tượng vẫn gặp nhiều khó khăn, theo Thượng tá Đào Trung Hiếu: "Không có đối tượng nào sử dụng số điện thoại hoặc số tài khoản chính chủ để thực hiện hành vi phạm tội".

Thượng tá Hiếu cho rằng, các đối tượng có thể thực hiện qua mạng Internet và các phần mềm giả lập số điện thoại. Với cách thức này, các đối tượng có thể giả lập được bất cứ số điện thoại nào. Tinh vi hơn, các đối tượng còn sử dụng các ứng dụng giả giọng nói để nạn nhân tin tưởng.

Với tài khoản ngân hàng, Thượng tá Hiếu cho hay, hiện nay việc mua bán dữ liệu tài khoản diễn ra khá phổ biến và phức tạp. Nhiều người, bao gồm sinh viên, vì điều kiện kinh tế khó khăn mà sẵn sàng mua sim rác và cầm CMND/CCCD đến ngân hàng để mở nhiều tài khoản đứng tên mình. Sau khi có các số tài khoản, người sở hữu sẽ rao bán cùng với số sim rác. Các đối tượng tội phạm sẽ lập tức thu mua về để sử dụng cho những hành vi phạm pháp.

"Có những vụ án, chúng tôi đã từng nhiều lần truy theo dòng tiền, tìm ra được chủ tài khoản, nhưng kết quả cho thấy người này không liên quan gì đến vụ án. Họ thừa nhận số tài khoản đó là của mình nhưng đã bán cho người khác từ lâu. Việc mua bán diễn ra qua khâu trung gian nên người bán và người mua không hề biết mặt nhau", Thượng tá Hiếu chia sẻ.

Từng có nhiều năm công tác trong lực lượng cảnh sát phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Thương tá Hiếu cho biết thêm, sau khi nạn nhân chuyển tiền vào số tài khoản chỉ định, đối tượng phạm tội sẽ tiếp tục chuyển qua các kênh trung gian như ví điện tử, từ đó thực hiện các lệnh mua bán tiền ảo, từ đó việc truy vết đối tượng theo dòng tiền sẽ càng thêm khó khăn.

"Trước thủ đoạn tinh vi của các đối tượng lừa đảo, chúng ta phải nâng cao ý thức cảnh giác. Phải thường xuyên cập nhật những thông tin trên báo đài để biết được chiêu trò gì, thủ đoạn gì đang diễn ra, cơ quan chức năng khuyến cáo gì?

Tôi rất ngạc nhiên bởi khi các vụ việc xảy ra ở TPHCM báo chí đã đưa tin rất nhiều, dư luận bàn tán vậy mà mới đây tại Hà Nội vẫn có thêm nhiều nạn nhân bị lừa. Điều này có thể thấy họ hoàn toàn thơ ơ với an ninh của mình. Họ xem các vụ việc trước đó là chuyện của người ta, chắc nó không lừa mình.... cho đến khi chính họ trở thành nạn nhân. 

Chính sự chủ quan và thiếu hiểu biết của nạn nhân đã tạo điều kiện cho đối tượng gây án. Nếu vừa đọc xong một vụ việc lừa con bị tai nạn và sau đó nhận được cuộc gọi tương tự thì làm sao bị lừa được. Do đó, vai trò của truyền thông báo chí là rất quan trọng. 

Cần chuyển tải những thông điệp bổ ích đến với người dân, nâng cao nhận thức cho người dân, giúp người dân có kỹ năng, đó là cách phòng chống tội phạm tốt nhất bên cạnh sự vào cuộc của các ngành chức năng", Thượng tá, TS. Đào Trung Hiếu chia sẻ.