Nhiều người mẹ trầm cảm, tâm thần sau khi con bị xâm hại

Theo thống kê của ngành Tòa án, năm 2016 ngành này thụ lý 1.564 vụ án xâm hại tình dục trẻ em với 1.656 bị cáo. Đã có 1.437 vụ được đưa ra xét xử với 1.520 bị cáo. 121 vụ phải trả hồ sơ điều tra bổ sung. Năm 2017 tòa án các cấp thụ lý 1.326 vụ với 1.387 bị cáo, 1.206 vụ án với 1.252 bị cáo được đưa ra xét xử. 110 vụ án trả hồ sơ điều tra bổ sung.

Bà Trâm chia sẻ, trong thực tế các cơ quan tiến hành tố tụng đã rất nỗ lực trong việc xử lý các vụ án xâm hại tình dục trẻ em, bằng chứng là việc tuyệt đại đa số các vụ án được đưa ra xét xử, 80 đến 85% bị cáo bị tuyên mức án tù giam.

Tuy nhiên chính những vụ việc phải trả hồ sơ điều tra bổ sung, việc điều tra, xét xử kéo dài, quan điểm của các cơ quan tiến hành tố tụng không thống nhất với nhau đã khiến cho người nhà nạn nhân, dư luận xã hội bức xúc. 

Cũng theo quan điểm của bà Trâm, đặc thù các vụ án này, cùng với việc thời gian kéo dài, những dấu vết, chứng cứ của vụ án thường khó thu thập, lời khai của nạn nhân, người làm chứng cũng bị thay đổi qua nhiều lần phải khai báo lại.

Một nguyên nhân lớn nữa cần khắc phục, theo bà Trâm là đối với những vụ án này quan điểm của các cơ quan tiến hành tố tụng, các cơ quan bảo vệ phụ nữ trẻ em cũng không thống nhất với nhau, cá biệt một số trường hợp còn mâu thuẫn với nhau.

Bà Trâm chia sẻ: “Theo quy định của pháp luật có đến 17 cơ quan bảo vệ trẻ em nhưng nếu các cơ quan này không có sự phối hợp thì vụ việc rất khó được giải quyết một cách nhanh chóng hiệu quả.” Đơn cử một vụ hiếp dâm trẻ em, mỗi cơ quan đến hỗ trợ là một lần nạn nhân lại phải tường thuật lại câu chuyện. Thực tế không ít trường hợp mỗi lần cơ quan chức năng mời, mẹ của bé gái vì mong muốn đòi công lý cho con chấp nhận đến để trình bày nhưng bé gái thì một mực từ chối không muốn đi vì bản thân bé đã phải nhiều lần kể lại câu chuyện đau đớn của mình. Có những vụ việc, khi xảy ra cháu còn là học sinh cấp 2, tuy nhiên vụ việc kéo dài đến khi cháu đã lên cấp ba thậm chí đã lớn đã có bạn trai nhưng vẫn phải kể đi kể lại một câu chuyện đau buồn cũ.

Trong tất cả các trường hợp, những người mẹ đều suy sụp, đau đớn. Với những vụ án kéo dài, trong suốt thời gian dài không đòi được công lý cho con mình, có những bà mẹ đã có dấu hiệu trầm cảm thậm chí phát bệnh tâm thần. 

Theo bà Trâm, các cơ quan bảo vệ phụ nữ trẻ em cũng như chính các cơ quan tiến hành tố tụng cần có sự phối hợp mới mong bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích chính đáng cho phụ nữ trẻ em, đặc biệt là trong những vụ án xâm hại tình dục trẻ em.

Trong một số trường hợp, các cơ quan cần họp mặt nhau trong một hội nghị vụ việc thống nhất về phương hướng, phân công nhiệm vụ nhằm bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích chính đáng của nạn nhân. Việc đơn giản nhất mà hội nghị này có thể làm được là thống nhất để nạn nhân chỉ phải kể lại vụ việc một lần, sau đó có thể ghi thành văn bản sao thành nhiều bản hoặc ghi âm sao thành nhiều file. Mỗi cơ quan đều có thể sử dụng bản sao đó trong quá trình hỗ trợ nạn nhân...

Bà Trâm rất hoan nghênh sáng kiến của TƯ Hội LHPN VN qua việc thành lập Tổ tư vấn pháp luật và tâm lý. Từ khi thành lập (tháng 5/2018) tổ đã hoạt động hiệu quả qua việc tham gia tư vấn hỗ trợ cho các nạn nhân trong những vụ án phức tạp được dư luận quan tâm.